အာဏာသိမ်း ဒိုင်ယာရီ

ပြည်တွင်းမှာစက်သုံးဆီပြတ်လတ်မှုတွေ ပြန်လည်ဖြစ်ပေါ်လာပြန်ပါပြီ။အထူးသဖြင့်မြန်မာပြည်အလယ်ပိုင်းမြို့ကြီးတွေမှာ အဆိုးဆုံးဖြစ်နေတယ်။မန္တလေးမှာဆိုရင်စက်သုံးဆီအရောင်းဆိုင်ကြီးတွေပိတ်ထားကြလို့ဖွင့်တဲ့ဆိုင်တွေ ပြည်သူတွေဆိုင်ကယ်နဲ့ကားဆီအတွက်ကြိတ်ကြိတ်တိုးတန်းစီနေရတယ်။ဆီတန်းစီတဲ့ကားနဲ့ဆိုင်ကယ်တန်းကြီးဟာ၂မိုင်လောက်ထိရှည်လျားတယ်။ထိုဆိုင်တွေမှာအချိန်အကြာကြီးတန်းမစီချင်ရင်တော့ အပြင်စက်သုံးဆီဆိုင်သေးသေးလေးတွေမှ ာပေါက်​စျေးထက်၂ဆကျော်ဝယ်နေရတယ်။ထိုဆိုင်လေးတွေမှာလဲ အနည်းနဲ့အများတော့တန်းစီနေရတာပါပဲ။ မန္တလေးမှာစက်သုံးဆီပြတ်လတ်မှုဆိုးရွားစွာဖြစ်ပေါ်နေတာ တပတ်လောက်တောင်ကြာနေ​ပါပြီ။အခြားမြို့ကြီးတွေဖြစ်တဲ့ ပြင်ဦးလွင်၊စစ်ကိုင်း၊တောင်ကြီးစတဲ့မြို့တွေမှာလဲ ထိုနည်းလည်းကောင်းပါပဲ။စစ်ကောင်စီကတော့ရေကြီးမှုတွေကြောင့် လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးအခြေအနေမကောင်းလို့အကြောင်းပြတယ်။တကယ်ကသူတို့ဆီမှာ ဒေါ်လာပြတ်နေပြန်ပြီလေ။ပြည်သူတွေကတော့ အလုပ်ပျက်အကိုင်ပျက်ဆီတန်းဆီနေရတယ်။

မနေ့ကလားရှိုးမြို့သိမ်းတိုက်ပွဲအတွင်းမှာစစ်ကောင်စီတပ်က ရမခတိုင်းမှုးဟောင်းဗိုလ်ချုပ်တစ်ဦးအပါအဝင် ဗိုလ်မှုးချုပ်တွေ၊အခြားအဆင့်မြင့်အရာရှိကြီးတွေကို လက်ရဖမ်းဆီးမိခဲ့တယ်။အရင်ကရှမ်းမြောက်တိုက်ပွဲတွေအတွင်း စစ်တပ်ဘက်ကဗိုလ်မှုးချုပ်အဆင့်တွေကျဆုံး ဒါမှမဟုတ် ဖမ်းဆီးရမှုတွေရှိခဲ့ပေမယ့်အခုနွေဦးတော်လှန်ရေးကာလအတွင်းမှာ ပထမဆုံးစစ်တပ်ဘက်ကဗိုလ်ချုပ်အဆင့်ရှိသူတစ်ဦးကိုအရှင်ဖမ်းဆီရမိခြင်းပါပဲ။ဒါ့အပြင်စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေနဲ့ မိသားစုဝင်တွေသုံးထောင်ကျော်လက်နက်ချခဲ့ပါတယ်။သိမ်းဆည်းရမိတဲ့လက်နက်ခဲယမ်းတွေကို ထုတ်မပြသေးပေမယ့်တောင်ပုံယာပုံရှိနေမှာတော့သေချာတယ်။ အကြမ်းဖက်စစ်ခေါင်းဆောင်မင်းအောင်လှိုင်ရဲ့စစ်တပ်မှာ စစ်တိုင်းကြီး၁၄ခုရှိပါတယ်။ထိုစစ်တိုင်း၁၄ခုထဲကမှ အရှေ့မြောက်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်ဟာနံပါတ်သုံးနေရာမှာရှိနေတဲ့တိုင်းဌာနချုပ်တစ်ခုပါ။အရင်ကဗကပတွေ၊တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တွေနဲ့ နှစ်ရှည်လများတိုက်ပွဲပေါင်းများစွာဆင်နွဲပြီး အောင်ပွဲတွေလဲအလီလီရခဲ့တယ်။ထိုကဲ့သို့အစဥ်အလာကြီးမားတဲ့စစ်တပ်ရဲ့ဌာနချုပ်တစ်ခုကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခြင်းဟာနွေဦးတော်လှန်ရေးမှာကြီးမားတဲ့အောင်ပွဲတစ်ခုပါ။ရမခကိုသိမ်းပိုက်နိုင်ခြင်းကြောင့် တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေအနေနဲ့ကျန်စစ်ဌာနချုပ်များကို သိမ်းပိုက်ဖို့ပိုမိုလမ်းပွင့်သွားပါပြီ။ ဒီရှုံးနိမ့်မှုဟာစစ်တပ်သမိုင်းမှာ အရှက်တကွဲရှုံးနိမ့်မှုကြီးတစ်ခုလို့ပြောလို့ရတယ်။စစ်ကောင်စီဘက်မှာလဲ...

စစ်ကောင်စီရဲ့အရှေ့မြောက်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်၊လားရှိုးမြို့ကို MNDAAကမနေ့ကအပြီးသတ်သိမ်းပိုက်နိုင်လိုက်ပါပြီ။အရင်ရက်တွေကတည်းက တိုင်းဌာနချုပ်အနီးဝန်းကျင်အထိတိုက်ပွဲတွေပြင်းထန်နေခဲ့တယ်။မနေ့ကတော့ဌာနချုပ်ဝန်းထဲမှာရှိတဲ့စစ်ဆေးရုံကို MNDAAတပ်ဖွဲ့တွေစီးနင်းနိုင်ခဲ့ပြီး ဆေးရုံထဲကဆရာဝန်တွေနဲ့လူနာတွေကို အရေးပေါ်ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ပါတယ်။MNDAAတပ်ဖွဲ့တွေရဲ့ဝိုင်းရံတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် လက်ကျန်စစ်ကောင်စီတပ်တွေကစဉ့်ကလျားနဲ့ဆုတ်ခွာထွက်ပြေးသွားခဲ့ပြီး တချို့လက်နက်ချ​ပြီးနောက်တိုင်းဌာနချုပ်ကိုရော မြို့ကိုပါအပြီးသတ်ထိန်းချုပ်နိုင်လိုက်တယ်။ လားရှိုးမြို့ကိုMNDAAကဇူလိုင်လ၃ရက်နေ့က စတင်တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီးတလတိတိကြာတဲ့အချိန်မှာ သိမ်းပိုက်ရရှိခဲ့တာပါ။ဒါဟာတော်လှန်ရေးအဖွဲ့တွေ ပထမဆုံးသိမ်းပိုက်ရရှိခဲ့တဲ့တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်ဖြစ်တယ်။တလဆိုတဲ့အချိန်တိုအတွင်းမှာပဲ စစ်ကောင်စီရဲ့နာမည်ကျော်အရှေ့​မြောက်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်ဟာ တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေလက်အောက်ဒူးထောက်ခဲ့ရတယ်။

တရုတ်နိုင်ငံပိုင် သတ္တုတူးဖော်ရေး ကုမ္ပဏီတစ်ခုက အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၈၅၅ သန်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံထားတဲ့ မန္တလေးတိုင်း မြောက်ဘက်စွန်းကညတကောင်းနီကယ်စက်ရုံကို ဇူလိုင် လကုန်ပိုင်းမှာ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေ သိမ်းပိုက်ထိန်းချုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ထိုစက်ရုံပတ်ဝန်းကျင်က စစ်ကောင်စီတပ်စခန်းတွေကို ရှင်းလင်းပြီးနောက်မှာ တကောင်းနီကယ် စက်ရုံဝင်းထဲက စစ်ကောင်စီတပ်သားနဲ့ ရဲအယောက်...

မိုးကုတ်မြို့ကိုသိမ်းပိုက်ပီးသိပ်မကြာခင်မှာပဲ ရှမ်းမြောက်နဲ့ကချင်အစပ်ကမိုးမိတ်မြို့ကို တော်လှန်ရေးအဖွဲ့တွေထပ်မံသိမ်းပိုက်နိုင်လိုက်ပါပြီ။ထိုမြို့ကိုသိမ်းပိုက်နိုင်ခြင်းကြောင့် တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေအနေနဲ့ရှမ်းမြောက်နဲ့ကချင်ပြည်နယ်ကိုအတားအဆီးမရှိသွားလာနိုင်တော့မှာပါ။ကချင်ပြည်နယ်မှာတော့ရေဘေးကြောင့်KIAကထိုးစစ်တွေ ခဏရပ်တန့်ထားပါတယ်။လားရှိုးမြို့ပေါ်မှာတော့တိုက်ပွဲတွေ ဆက်လက်ပြင်းထန်နေတယ်။MNDAAတပ်ဖွဲ့တွေဟာလားရှိုးလေဆိပ်ကိုသိမ်းလိုက်ပြီးအရှေ့မြောက်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်ဝန်းထဲကို တောင်ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်နေပါပြီ။လားရှိုးကိုသိပ်မကြာခင်မှာပဲ အလုံးစုံသိမ်းပိုက်နိုင်တော့မယ်ထင်ပါတယ်။

ဒီနေ့မှာတော့စစ်ကောင်စီဟာထုံးစံအတိုင်းပဲ သူတို့ရဲ့သက်တမ်းကိုနောက်ထပ်ခြောက်လထပ်တိုးလိုက်ပါတယ်။ဒီနှစ်ကုန်မှာသန်းခေါင်စာရင်းကောက်ပြီး ၂၀၂၅အကုန်မှာရွေးကောက်ပွဲလုပ်မယ်လို့လဲပြောသွားသေးတယ်။ဒီလိုတနိုင်ငံလုံးနီးပါးစစ်ရေးပြင်းထန်နေတဲ့အခြေအနေမှာ ရွေးကောက်ပွဲဆိုတာမဖြစ်နိုင်​သလောက်ပဲ။အခုလိုသက်တမ်းတိုးလိုက်ခြင်းဟာ စစ်ကောင်စီထိပ်ပိုင်းမှာအပြောင်းအလဲတွေမြင်ချင်တဲ့တရုတ်ကို မထီမျက်မမြင်လုပ်လိုက်တာပဲ။ဒါ့အပြင်စစ်ကောင်စီဟာဒီနေ့မှာပြုလုပ်မယ့် ဟိုင်ဂင်ဆွေးနွေးပွဲကိုမတက်ရောက်ပဲသပိတ်မှောက်လိုက်တယ်။ဟိုင်ဂင်ဆွေးနွေးပွဲဆိုတာက တရုတ်ကဦးဆောင်ပြီးစစ်ကောင်စီနဲ့မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်သုံးဖွဲ့ ရှမ်းမြောက်အ​ရေးတွေ့ဆုံကြတဲ့ပွဲပါ။ထိုပွဲကိုစစ်ကောင်စီကသပိတ်မှောက်လိုက်တော့ မြောက်ပိုင်းသုံးဖွဲ့ကအကြိုက်တွေ့တာပေါ့။ စစ်ကောင်စီနဲ့တရုတ်တို့ဟာအတော်လေးကိုအဆင်မပြေဖြစ်နေပါပြီ။သူတို့အဆင်မပြေလေ တော်လှန်ရေးအတွက်ကောင်းလေပါပဲ။၁၀၂၇စစ်ဆင်ရေးအပိုင်း၂ကတော့ ရပ်တန့်ဖို့မရှိပဲအရှိန်အဟုန်နဲ့ရှေ့​ဆက်သွားဖို့ပဲရှိမယ်။  

စစ်ကောင်စီဟာရှေ့တန်းစစ်မြေပြင်တွေမှာ စစ်မှုထမ်းဥပဒေနဲ့အတင်းအကျပ်စုဆောင်းထားတဲ့တပ်သားသစ်တွေကို ဖောဖောသီသီအသုံးပြုနေပါတယ်။စစ်မှုထမ်းဥပဒေကို စတင်ပြဌာန်းတုန်းကတပ်သားသစ်တွေကိုရှေ့တန်းမပို့ဘူးလို့ စစ်ကောင်စီကအာမခံခဲ့တယ်။ဒါပေမယ့်လူအင်အားလိုအပ်နေတဲ့စစ်ကောင်စီဟာ တပ်သားသစ်​အတော်များများရှေ့တန်းစစ်မြေပြင်ကိုပို့လိုက်ပြီး တချို့ဆိုတိုက်ပွဲတွေမှာတောင်သေဆုံးကုန်ကြပြီ။ လတ်လောတိုက်ပွဲပြင်းထန်နေတဲ့ ရခိုင်နဲ့ရှမ်းမြောက်မှာတပ်သားသစ်အများအပြားကိုတွေ့ရတယ်။ရခိုင်ပြည်နယ်သံတွဲမြို့နယ်ထဲကတိုက်ပွဲတွေမှာ အေအေကဖမ်းဆီးရမိတဲ့စစ်သုံ့ပန်းတွေထဲမှာတပ်သားသစ်အများအပြားပါဝင်လာတာကိုတွေ့ရတယ်။ရှမ်းမြောက်မှာလဲလားရှိုးနဲ့ကျောက်မဲကို စစ်ကူပို့တဲ့စစ်ကြောင်းတွေမှာတပ်သားသစ်တွေပါဝင်လာပြီး တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေရဲ့ခြေမှုန်းခြင်းကိုခံဘိုက်ရတာကြောင့်တချို့သေဆုံးကုန်ကြပြီးတချို့လဲထွက်ပြေးကုန်ကြတယ်။ ဒီနှစ်ဖေဖော်ဝါရီလကပြဌာန်းခဲ့ပြီး မတ်လမှာစတင်အသက်ဝင်လာတဲ့စစ်မှုထမ်းဥပဒေကြောင့် စစ်တပ်ထဲရောက်သွားသူအရေအတွက်ဟာအခုဆိုရင် အနည်းဆုံးတစ်သောင်းကျော်ရှိလာပါပြီ။စစ်ကောင်စီရဲ့တပ်​သားသစ်အဖြစ်ရွှေးချယ်ခံရရင်တော့ သေလမ်းကိုသွားနေရသလိုပါပဲ။ဒါ့ကြောင့်လူငယ်တွေအနေနဲ့ စစ်ကောင်စီရဲ့တပ်သားသစ်အဖြစ် စုဆောင်းမခံရအောင်နည်းမျိုးစုံနဲ့ရှောင်တိမ်းသင့်တယ်။

နိုင်ငံတဝန်းစစ်ဘေး၊ရေဘေးသင့်နေချိန်မှာ စီးပွားရေး​အခြေအနေကလဲ သိပ်မကောင်းပါဘူး။စစ်ကောင်စီကနိုင်ငံဝန်ထမ်းတွေနဲ့ အငြိမ်းစား​ဝန်ထမ်းတွေကို နောက်လကစပြီးလစာသုံးသောင်းတိုးပေးပါတော့မယ်။ဒီသတင်း​ကြောင့်​ မြန်မာကျပ်ငွေတန်ဖိုးပိုထိုးကျသွားပါတယ်။စစ်ကောင်စီကိုယ်တိုင်ကြပ်တည်းနေချိန်မှာ ဝန်ထမ်းတွေကိုလစာတိုးပေးမယ်ဆိုတော့ငွေစက္ကူတွေထပ်ရိုက်ရုံအပြင် တခြားနည်းလမ်းမရှိဘူးလေ။လတ်​တလောတရိပ်ရိပ်ထိုးကျနေတဲ့ ကျပ်ငွေတန်ဖိုးဟာပိုမိုဆိုးရွားလာပါတယ်။ဒီလဆန်းပိုင်းကတစ်ဒေါ်လာကျပ်၅၀၀၀အထိတက်သွားတဲ့ဒေါ်လာစျေးဟာ ၄၆၀၀ကျပ်ကိုပြန်လည်ကျဆင်းသွားပေမယ့်လစာတိုးမယ့်သတင်းထွက်လာပြီးနောက် ၅၆၀၀အထိထိုးတက်သွားပါတယ်။ဒီရက်ပိုင်းဆိုရင်တရက်ကို ကျပ်၁၀၀နှုန်းခန့်နဲ့တက်နေတာပါ။ရွှေစျေးဟာလဲတစ်ကျပ်သားကို သိန်း၆၀ကျော်သွား​ပါပြီ။တစ်ဒေါ်လာကျပ်၅၀၀၀ကျော်ဆိုတာအရင်က တွေးတောင်မကြည့်ဖူးပါဘူး။ဒေါ်လာစျေးနဲ့ရွှေစျေးကတော့စစ်အာဏာသိမ်းပြီးကတည်းက တောက်လျောက်အတက်ကြမ်းလျက်ရှိနေတယ်။

မြို့တွင်းတိုက်ပွဲတွေပြင်းထန်နေတဲ့ လားရှိုးမြို့ထဲကိုဝတပ်ဖွဲ့တွေဝင်လာပါတယ်။ဝတပ်ဖွဲ့ဆိုတာမြန်မာပြည်မှာ အကြီးဆုံးတိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့ဖြစ်ပြီး ရှမ်းပြည်နယ်အရှေ့ပိုင်းမှာအခြေစိုက်တယ်။နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာ ဘယ်ဘက်မှမပါဘူးလို့ပြောထားတယ်။အခုလားရှိုးမြို့က သူ့ရဲ့ရုံးနဲ့ပိုင်ဆိုင်မှုတွေကိုကာကွယ်ဖို့စစ်ကောင်စီနဲ့ ကိုးကန့်တပ်ကိုအကြောင်းကြားပြီးအင်အားငါးရာခန့်နဲ့ မြို့ထဲကိုဝင်ရောက်လာတာပါ။ပြီးခဲ့တဲ့ရက်တွေကလဲ နှစ်ဖက်စစ်ရေးတင်းမာနေတဲ့တန့်ယန်းမြို့ထဲကို ဝတပ်ဖွဲ့တွေဝင်လာပြီးထိန်းချုပ်လိုက်သေးတယ်။ ဝတပ်ဖွဲ့တွေဟာကိုးကန့်တပ်တွေနဲ့မဟာမိတ်လို့ဆိုပေမယ့် အခုလားရှိုးမြို့ကိုဝင်ရောက်လာမှုကိုတော့ စောင့်ကြည့်ရမယ်။လားရှိုးမြို့ကိုတော့MNDAAကသူတို့အုပ်ချုပ်သွားမယ်လို့ ကြေညာထားတဲ့အတွက်ဝတပ်ဖွဲ့တွေအနေနဲ့ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်လိမ့်မယ်လိူ့တော့မထင်ပါဘူး။ဒါပေမယ့်ဝတပ်ဖွဲ့တွေကြောင့် လားရှိုးမြို့သိမ်းစစ်ဆင်ရေးအရှိန်တန့်သွားမယ်ဆိုတော့ တော်လှန်ရေးအတွက်မကောင်းပါဘူး။နောက်ရက်တွေမြို့ပေါ်မှာ တိုက်ပွဲတွေဆက်ရှိနေမလား၊ငြိမ်သက်သွားမလားဆိုတာကိုပဲ စောင့်ကြည့်ရမယ်။

တနိုင်ငံလုံးမှာမိုးသည်းထန်စွာရွာသွန်းနေပြီးမြစ်ရေတွေကြီးနေတာကြောင့် ​ရေကြီးရေလျံမှုတွေဖြစ်ပေါ်နေတယ်။အရင်ရက်တွေက နိုင်ငံမြောက်ပိုင်းမှာရေကြီးပြီး နောက်အခုဆိုရင်တနိုင်ငံလုံးနီးပါးဖြစ်နေပါပြီ။စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ပဲခူးတိုင်း၊ဧရာဝတီတိုင်း၊ရခိုင်ပြည်နယ်၊ကရင်ပြည်နယ်စတဲ့ဒေသတွေမှာ ဒေသခံအများအပြားရေဘေးကြုံနေကြရတယ်။ကူညီကယ်​ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းတွေကိုလဲ ပြည်သူတွေအချင်းချင်းကိုယ်ထူကိုယ်ထလုပ်ဆောင်နေရတယ်။စစ်ကောင်စီကတော့ရေဘေးအတွက် ဘာမှဆောင်ရွက်ပေးတာမျိုးမရှိတဲ့အပြင် ဒုက္ခတွေပါထပ်ပေးနေသေးတယ်။ကရင်ပြည်နယ်ထဲမှာရေဘေးသင့်ပြည်သူအတွက် အကူအညီတွေကိုစစ်ကောင်စီကပေးပို့ခွင့်မပေးပဲ တားဆီးထားသလိုကယားပြည်နယ်ထဲမှာလဲမိုး​​​ဗြဲဆည်ကို ဖောက်ချလိုက်တာကြောင့်လယ်ဧကအများအပြားရေနစ်မြုပ်သွားပြီးဒေသခံတွေနဲ့ စစ်ရှောင်စခန်းတွေကပြည်သူထောင်နဲ့ချီပြီးဘေးလွတ်ရာကို ရှောင်တိမ်းနေကြရတယ်။ဒီနှစ်ရေကြီးမှုဟာ၂၀၁၄ခုနှစ်ကဖြစ်ပေါ်ခဲ့တဲ့ ရေကြီးမှုပြီးရင်အဆိုးရွားဆုံးလို့ပြောလို့ရတယ်။စစ်ကောင်စီလက်ထက်မှာ ဒီလိုမျိုးသဘာဝဘေးအန္တရာယ်တွေဖြစ်လာတော့ ပြည်သူတွေပိုပြီးဒုက္ခရောက်ကြရတာပေါ့။