အာဏာသိမ်း ဒိုင်ယာရီ

ရခိုင်ပြည်နယ်၊ဂွမြို့မှာတိုက်ပွဲတွေ ပြင်းထန်လာတာကြောင့်နယ်မြေချင်းထိစပ်နေတဲ့ ဧရာဝတီတိုင်းမှာစစ်ကောင်စီဟာ အလန့်တကြားစစ်ပြင်လာပါတယ်။ဂွမြို့နဲ့မိုင်အနည်းငယ်သာဝေးတဲ့ ဧရာဝတီတိုင်း ငသိုင်းချောင်းမြို့ကို အင်အားအများအပြားပို့ထားတယ်။ပို့ထားတဲ့အင်အားအများစုက စစ်မှုထမ်းအပတ်စဥ်တွေကလူသစ်တွေပါ။ဧရာဝတီတိုင်းထဲမှာလဲမြို့တော်ပုသိမ်အပါအဝင် နေရာအများစုမှာပေါ်တာဆွဲနေပါတယ်။ဒါ့အပြင် ပုသိမ်မြို့ကိုကုန်တင်ကားတွေအဝင်အထွက်ပိတ်လိုက်တယ်။ရခိုင်ပြည်နယ်ထဲ ကုန်တွေ​မရောက်အောင်ဧရာဝတီတိုင်းမှာပါ ကုန်စည်စီးဆင်းမှုပိတ်ပင်လိုတဲ့သဘောပါ။ စစ်ရိပ်သန်းလာပေမယ့်ငွေဆောင်၊ချောင်းသာကမ်းခြေတွေမှာတော့ ခရစ်စမတ်ပိတ်ရက်လာရောက်လည်ပတ်မယ့်သူတွေအပြည့်ပဲလို့သိရတယ်။အများစုကတော့ ရန်ကုန်ကပါ။ထိုကမ်းခြေတွေကိုသွားတဲ့လမ်းတွေပေါ်မှာလဲ စစ်ဆေးရေးဂိတ်တွေအများအပြားရှိနေပြီး လုံခြုံရေးတင်းကျပ်ထားတယ်။ကမ်းခြေသွားလည်မယ့်လူငယ်တွေကို ပေါ်တာဆွဲမယ့်သတင်းတွေလဲထွက်နေတယ်။အပျော်အပါးမက်လို့စစ်မှုထမ်းထဲပါသွားရင်တော့ ဘဝဆုံးမှာပဲ။

ရန်ကုန်မှာစစ်ကောင်စီက စစ်မှုထမ်းပေါ်တာဆွဲနေပြီးဆိုတဲ့သတင်းတွေ ခပ်စိတ်စိတ်ကြားနေရတယ်။ဟိုနေရာမှာလမ်းသွားရင်းဆွဲသွားတယ်၊ဒီနေရာမှာလက်ဖက်ရည်ဆိုင်ထဲ ဝင်ဆွဲသွားတယ်စသဖြင့် သတင်းတွေကတော့အစုံပဲ။တကယ်ဟုတ်မဟုတ်ကတော့ သေချာအတည်ပြုလို့မရသေးပါဘူး။ဘာ​ပဲဖြစ်ဖြစ်လူငယ်တွေ သတိထားတာကောင်းလိမ့်မယ်။ ရန်ကုန်မှာပေါ်တာဆွဲတာကိုတိတိကျကျမသိရသေးပေမယ့် မန္တလေးမှာတော့ဒီတလထဲမှာပဲ လူငယ်၁၅၀ လောက်ပေါ်တာဆွဲခံလိုက်ရပါတယ်။မြို့ရဲ့ဆင်ခြေဖုံးရပ်ကွက်တွေနဲ့ရွာတွေက လူငယ်တွေကိုအဓိကထားဆွဲသွားတာပါ။အရင်ကပေါ်တာဆွဲခံရရင် ငွေနဲ့ပြန်ရွေးလို့ရပေမယ့်အခု​တော့ပိုက်ဆံဘယ်လောက်ပေးပေးမရတော့ပါဘူး။နိုင်ငံတဝန်းက တိုက်ပွဲတွေကြောင့်စစ်ကောင်စီဟာ လူအင်အားအငမ်းမရလိုနေတာကြောင့်ပြည်တွင်းမှာရှိတဲ့ လူငယ်တွေအတွက်အတော်အန္တရာယ်ကြီးလာနေပါပြီ။

မင်းတပ်မြို့ကိုသိမ်းပြီးနောက်တစ်ရက်မှာပဲ မင်းတပ်အနီးကန်ပက်လက်မြို့ကစစ်သူပုန်တွေထွက်ပြေးသွားတာကြောင့် မြို့ကိုသေနတ်တချက်ဖောက်စရာမလိုပဲ သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့တယ်။ကန်ပက်လက်ကိုပါ သိမ်းနိုင်ခဲ့တာကြောင့် ချင်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းမှာ စစ်ကောင်စီတပ်တွေကင်းစင်သွားပြီဖြစ်ပါတယ်။မင်းတပ်မြို့နဲ့ပြိုင်တူတိုက်ပွဲဖော်ဆောင်ခဲ့တဲ့ ဖလမ်းမြို့ကိုတော့ ချင်းတော်လှန်ရေးအဖွဲ့တွေ ဆက်လက်တိုက်ခိုက်နေရဆဲပဲ။ချင်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းမှာတော့ တိုက်ပွဲတွေပြင်းထန်နေတဲ့ ထန်တလန်နဲ့ဖလမ်းမြို့တို့အပြင် မြို့တော်ဟားခါးနဲ့တီးတိန်တို့သာ သိမ်းစရာကျန်ပါတော့တယ်။နှစ်ဖွဲ့ကွဲနေတဲ့ချင်းတော်လှန်ရေးအဖွဲ့တွေ ညီညွတ်ရင်တော့ချင်းပြည်နယ်ဟာ ပထမဆုံးလွတ်မြောက်တဲ့ဒေသတစ်ခု ဖြစ်လာနိုင်မှာပါ။  

ချင်းပြည်နယ်မှာလဲမင်းတပ်မြို့ကို တစ်လကျော်ကြာတိုက်ခိုက်ပြီးနောက်ချင်းညီနောင်အဖွဲ့က သိမ်းပိုက်လိုက်ပါပြီ။မင်းတပ်မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲမှာလဲလက်နက်ကြီးတွေအပါအဝင် လက်နက်အများအပြားနဲ့စစ်သူပုန်ရာချီပြီးဖမ်းဆီးရမိခဲ့တယ်။မှတ်တမ်းဓာတ်ပုံတွေအရ ချင်းပြည်နယ်ထဲကတိုက်ပွဲတွေမှာ ဒီတကြိမ်ဟာလက်နက်လူသူအများဆုံးဖမ်းဆီးသိမ်းဆည်းရမိခြင်းလို့ပြောလို့ရတယ်။ မင်းတပ်မြို့ဟာချင်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းနဲ့ မြေပြန့်လွင်ပြင်ဖြစ်တဲ့မကွေး၊စစ်ကိုင်းတိုင်းတို့နဲ့ဆက်သွယ်ရာမှာအဓိကကျတဲ့မြို့ဖြစ်တယ်။တော်လှန်ရေးအစတုန်းကချင်းပြည်နယ်ကို မင်းတပ်မြို့ကတဆင့်ရာချီတဲ့စစ်ယာဥ်တန်းတွေနဲ့စစ်ကောင်စီက အင်အားဖြည့်ဖို့အကြိမ်ကြိမ်ကြိုးစားခဲ့တာကို မှတ်မိသေးတယ်။အဲ့ဒီအချိန်ကတည်းကတော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေရဲ့ ကြားဖြတ်တိုက်ခိုက်မှုကြောင့်ချင်းပြည်နယ်ကိုစစ်​သူပုန်တွေကုန်းလမ်းက စစ်ကူမပို့နိုင်တော့တာကြာနေပါပြီ။အခုမှမင်းတပ်မြို့ကိုသိမ်းနိုင်တာ နောက်တောင်ကျနေပါသေးတယ်။      

စစ်တပ်ရဲ့အနောက်မြောက်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်ကို အေအေတပ်တော်က အပြီးသတ်သိမ်းပိုက်နိုင်လိုက်ပြီဖြစ်ကြောင်း အေအေတပ်တော်က ဒီနေ့မှာသတင်းထုတ်ပြန်လိုက်ပါတယ်။ဒုတိုင်းမှုးအဆင့်ဗိုလ်မှုးချုပ်သုံးဦးနဲ့အတူ စစ်သူပုန်အင်အားရာဂဏန်းခန့်လက်နက်ချခဲ့ကြတယ်။လက်နက်ချဖို့ကြိုးပမ်းနေတဲ့အချိန်မှာလဲ စစ်ကောင်စီဟာသူ့တပ်ကို သူဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ပါသေးတယ်။နောက်ဆုံးတော့စစ်တပ်ရဲ့စစ်တိုင်းဌာနချုပ်နောက်တစ်ခုဟာ တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေလက်အောက်ကျရောက်ခဲ့ပါပြီ။ ဒါ့အပြင်ရခိုင်ပြည်နယ်တောင်ဘက်စွန်းက ဂွမြို့ကိုလဲအေအေကအပြင်းအထန်ဆက်လက်တိုက်ခိုက်နေတယ်။ဂွမြို့မှာအ​ခြေပြုထားတဲ့တပ်ရင်းနှစ်ခုထဲကတစ်ခုက သိမ်းပိုက်ထားပြီးစစ်ကူလမ်းကြောင်းတွေအားလုံးကိုလဲဖြတ်တောက်ထားတာကြောင့် မကြာခင်မှာပဲမြို့ကိုသိမ်းနိုင်တော့မှာပါ။ရခိုင်ပြည်နယ်မှာအေအေရဲ့ထိုးစစ်ဟာ အတော်အားရစရာ​ကောင်းနေပါတယ်။

လားရှိုးကိုတရုတ်အကူအညီနဲ့အလကားပြန်ရဖို့စိတ်ကူးယဥ်နေတဲ့စစ်ကောင်စီဟာ နိုင်ငံတကာမှာလဲခွေးတိုးပေါက်ကလူရာဝင်နိုင်ဖို့ ကြံစည်နေပါတယ်။ထိုင်းနိုင်ငံကကြီးမှုးကျင်းပတဲ့ မြန်မာ့အရေးအလွတ်သဘောဆွေးနွေးပွဲကို စစ်ကောင်စီနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးတက်ရောက်ခဲ့တယ်။ထိုဆွေးနွေးပွဲကို မြန်မာ့အိမ်နီးချင်းငါးနိုင်ငံလုံးက နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးတွေတက်ရောက်ကြတယ်။စစ်ကောင်စီကတော့​လာမယ့်နှစ်မှာကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲအကြောင်းအဓိကထားပြောခဲ့တယ်လို့သိရတယ်။ထိုင်းနိုင်ငံဟာပြီးခဲ့တဲ့နှစ်ကလဲ စစ်ကောင်စီလူရာသွင်းလိုတဲ့အနေနဲ့ဒီလိုဆွေးနွေးပွဲမျိုး ကြီးမှုးကျင်းပခဲ့သေးတယ်။ဒါပေမယ့်ထူးခြားမှုတစ်စုံတစ်ရာရှိမလာခဲ့ပါဘူး။အခုလဲစစ်ကောင်စီကို လူရာသွင်းဖို့ကြိုးပမ်းလာပြန်ပါပြီ။ တကယ်တော့တရုတ်အပါအဝင် အာဆီယံနိုင်ငံအတော်များများနဲ့အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေဟာ စစ်ကောင်စီကိုအသိအမှတ်ပြုချင်နေပါပြီ။ဘယ်ကိစ္စမဆိုမြန်မာပြည်နဲ့အလုပ်တွဲလုပ်လို့ မရတာလေးနှစ်ခန့်ရှိပြီလေ။ဒါပေမယ့်စစ်ကောင်စီကလဲ ကမ်းကုန်အောင်ပြည်သူကိုအကြမ်းဖက်နေတော့ အသိအမှတ်ပြုမရဖြစ်နေတယ်။ဒါ့ကြောင့်ဂယ်ပေါက်အနေနဲ့စစ်ကောင်စီပြုလုပ်မယ်ဆိုတဲ့ အတုအယောင်ရွေးကောက်ပွဲကိုစောင့်ဆိုင်းနေကြတယ်။ထိုရွေးကောက်ပွဲသာတကယ်ဖြစ်လာခဲ့ရင် အိမ်နီး​ချင်းနိုင်ငံတွေအားလုံးစစ်ကောင်စီကို တရားဝင်လူရာသွင်းလို့ရပြီလေ။

မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်သုံးဖွဲ့ထဲက တစ်ဖွဲ့ဖြစ်တဲ့ကိုးကန့်အဖွဲ့MNDAAနဲ့စစ်ကောင်စီတို့ တရုတ်နိုင်ငံမှာတွေ့ဆုံခဲ့ကြတယ်။တရုတ်ရဲ့စီစဥ်ပေးမှုနဲ့ တွေ့ဆုံကြတာဖြစ်တယ်။ဒါပေမယ့်၂ရက်ကြာ တွေ့ဆုံမှုအပြီးမှာတော့ဘာအဖြေမှမထွက်ပဲ ပြီးဆုံးသွားခဲ့တယ်။စစ်ကောင်စီကလားရှိုးကို အတင်းပြန်တောင်းခဲ့ပြီးMNDAAကတော့လားရှိုးကို သူတို့ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသထဲကိုထည့်ဖို့ တောင်းဆိုခဲ့တယ်။နှစ်ဖက်လုံးကဆန့်ကျင်ဖက်တွေချည်း တောင်းဆိုနေတာကြောင့် ဘာရလဒ်မှထွက်လာမှာမဟုတ်ပါဘူး။လာမယ့်ဇန်နဝါရီလလယ်မှာ နောက်တကြိမ်တွေ့ဆုံကြဦးမယ်လို့သိရတယ်။ MNDAAကတော့တရုတ်ဖိအားကြောင့်စစ်ကောင်စီနဲ့ ဆွေးနွေးပွဲစကားဝိုင်းကိုတက်ရောက်နေရတာဖြစ်ပြီး စစ်ရေးအရတော့အလျော့ပေးမယ့်ပုံံမပေါ်သေးပါဘူး။နှစ်ဖက်လုံးက လဲရန်စောင်နေတာကြောင့်ဒီအချိန်မှာဘယ်လောက်ပဲဆွေးနွေးညှိနှိုင်းပါစေ ဘာအဖြေမှထွက်လာမှာမဟုတ်ဘူး။တရုတ်ရဲ့ရည်ရွယ်ချက်တွေလဲ အောင်မြင်မယ့်ပုံမပေါ်သေးပါဘူး။

ရခိုင်ပြည်နယ်၊အမ်းမြို့ရှိအနောက်ပိုင်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ်ကို တိုက်ခိုက်နေတဲ့ဓာတ်ပုံနဲ့ဗီဒီယိုဖိုင်တွေကိုအေအေဘက်ကထုတ်ပြန်လာပါတယ်။ဓာတ်ပုံတွေထဲမှာ အေအေရဲ့ထိုးစစ်ကြောင့်နပခဌာနချုပ်အဆောက်အအုံကြီးတစ်ခုလုံး မီးလောင်ပျက်စီးနေတာကိုရှင်းလင်းစွာတွေ့မြင်ရတယ်။ထုတ်ပြန်မှုထဲမှာတိုက်ပွဲအတွင်း လက်နက်ချလာတဲ့စစ်ကောင်စီတပ်သားတွေရဲ့ဗီဒီယိုဖိုင်တွေလဲပါတယ်။ စဈတပျရဲ့တိုငျးဌာနခြုပျကွီးနောကျတဈခုဟာတောျလှနျရေးတပျဖှဲ့တှအေောကျမကွာမီရောကျရှိတော့မှာပါ။မွို့ရဲ့နရောအမြားစုကိုနဲ့ရခိုငျရိုးမပေါျကလမျးကွောငျးတှကေိုအအေကေထိနျးခြုပျထားတဲ့အတှကျစဈကောငျစီဟာအမျးမွို့ကိုကုနျးကွောငျးကရောလကွေောငျးကပါစဈကူပေးဖို့မဖွဈနိုငျတော့ပါဘူး။အသကျဆကျနိုငျဖို့လကွေောငျးကနခေပြေးတဲ့ခဲယမျးရိက်ခါတှဟောလဲအအေလေကျထဲကိုသာရောကျရှိနတေယျ။နပခဝနျးထဲကစဈသူပုနျတှအေတှကျလုံးဝမြှောျလငျ့ခကြျကငျးမဲ့နပေါပွီ။မသခေငြျရငျလကျနကျအဖမျးခံဖို့ပဲရှိပါတော့တယျ။ အနောက်ပိုင်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ်ကိုသာ လက်လွတ်ရရင်စစ်ကောင်စီအနေနဲ့လေးလအတွင်းဒုတိယမြောက်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်တစ်ခုကို ဆုံးရှုံးရမှုအဖြစ်မှတ်တမ်းဝင်သွားမယ်။၂၀၂၄ခုနှစ်ဟာတော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေအတွက်အပိတ်လှသွားမှာပါ။    

မြန်မာ့စီးပွားရေး ဆက်လက်ကျဆင်းနေဦးမယ်လို့ ကမ္ဘာ့ဘဏ်ခန့်မှန်းလိုက်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ GDPဟာ ဒီနှစ်ထဲမှာ ၁ ရာခိုင်နှုန်းတက်မယ်လို့  ကနဦးခန့်မှန်းခဲ့ပေမယ့် လက်တွေ့မှာ ၁ ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းခဲ့တယ်လို့ ဆိုတယ်။ ပြည်တွင်းစစ်ဖြစ်နေတာကြောင့် စီးပွားရေး တိုးတက်မှုနှုန်းဟာ ဆက်လက်ပြီး ဆုတ်ယုတ် ကျဆင်းနေဦးမှာပါ။...

မြန်မာပြည်ရဲ့ လျပ်စစ်ဓာတ်အားပြတ်တောက်မှု အခြေအနေက ဆောင်းရာသီအဝင်ဒီဇင်ဘာလမှာပဲ အတော်အခြေအနေဆိုးနေပါပြီ။ ရန်ကုန်က မြို့နယ်အတော်များများမှာ ညကိုးနာရီမှ ၁၁နာရီအထိမီးပျက်ချိန် တစ်ချိန်ထပ်တိုးသွားပြီ။ မနှစ်ကထိုအချိန်ကို နွေရာသီအပူဆုံးအချိန်ဖြစ်တဲ့ ဧပြီလနောက်ပိုင်းမှသာ မီးဖျက်ခဲ့ပေမယ့် ဒီနှစ်မှာတော့ စောစောစီးစီးမီးတွေဖျက်နေပြီ။ လျှပ်စစ်မီးက လာချိန်တွေမှာလဲ ပုံမှန်မလာပါဘူး။  လာချိန်လည်း...