အာဏာသိမ်း ဒိုင်ယာရီ

အေအေတပ်တော်ဟာဧရာဝတီတိုင်းနဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်အစပ်မှာလဲ ထိုးစစ်တွေဆက်လက်ပြုလုပ်နေပါတယ်။အခုလောလောဆယ်လမ်းမကြီးတွေပေါ်က စစ်ဆေးရေးဂိတ်တချို့ကိုသိမ်းထားပြီး ဂွနဲ့အနီးဆုံးမှာရှိတဲ့ငါးသိုင်းချောင်းမြို့ကို ခြိမ်းခြောက်နေပါပြီ။ဒါ့အပြင်ဂွမြို့တိုက်ပွဲကဆုတ်ခွာလာတဲ့ စစ်သူပုန်တွေကိုပင်လယ်ကမ်းခြေတစ်လျောက် လိုက်လံခြေမှုန်းနေရာမှာဧရာဝတီတိုင်းထဲထိ ရောက်ရှိလာပါတယ်။စစ်ကောင်စီဘက်ကတော့ အင်အားနည်းနေတဲ့ဧရာဝတီတိုင်းထဲက တပ်တွေကိုအားဖြည့်ဖို့ရန်ကုန်တိုင်းကတပ်တွေပါ စေလွတ်နေပါတယ်။ဒါပေမယ့်ရှေ့တန်းမှာတပ်ပြေးတွေ များပြားနေတယ်လို့သိရတယ်။ စစ်ရိပ်သန်းလာတဲ့ ဧရာဝတီတိုင်းအနောက်ခြမ်းမြို့တွေကပြည်သူတချို့ကတော့ မြို့ကိုစတင်စွန့်ခွာနေကြပြီ။ငါးသိုင်းချောင်းနဲ့ရေကြည်မြို့တွေမှာ စစ်ကောင်စီဟာဒေသခံတွေကို ဗုံးခိုကျင်းတွေတူးခွင့်မပေးဘူးလို့သိရတယ်။တိုက်ပွဲကြီးတွေဖြစ်လာခဲ့ရင် စစ်ကောင်စီဟာဒေသခံတွေကို လူသားဒိုင်းပြုလုပ်ဖို့ကြံစည်နေတာပါ။

ရခိုင်ပြည်နယ်တစ်ပြည်နယ်လုံးနီးပါးကို အေအေတပ်တော်က သိမ်းပိုက်ထားပြီးစစ်ကောင်စီနဲ့ဆွေးနွေးရန်အသင့်ရှိတယ်လို့ ကြေညာထားပေမယ့်လဲစစ်ကောင်စီကတော့ အခုထိအကြောင်းမပြန်သေးပါဘူး။တချိန်ထဲမှာပဲ အေအေတပ်တော်ရဲ့ ထိုးစစ်တွေဟာသိမ်းဖို့ကျန်ရှိနေတဲ့ကျန်မြို့တွေဖြစ်တဲ့ စစ်တွေနဲ့ကျောက်ဖြူမြို့တွေဘက် မလှည့်သေးပဲမကွေးတိုင်း၊ပဲခူးတိုင်း၊ဧရာဝတီတိုင်းတွေဘက် လှည့်ဖို့တာဆူနေပါတယ်။ ပထမဆုံးအနေနဲ့အနောက်ပိုင်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ်ကို ပြန်တိုက်ဖို့အမ်းမြို့နဲ့မိုင်နှစ်ဆယ်ခန့်အကွာမှာ အင်အားစုစည်းနေတဲ့စစ်သူပုန်စခန်းကို အေအေကသိမ်းပိုက်လိုက်ပါတယ်။ထိုစခန်းမှာစစ်သူပုန်တွေဟာတရုတ်ရေနံပိုက်လိုင်းကို အကာအကွယ်ယူပြီးအင်အားစုစည်းနေတာဖြစ်တယ်။အေအေဟာ အမ်းတောင်ကြားလမ်းကနေ မကွေးတိုင်းမင်းဘူးမြို့အထိ ရောက်နိုင်ဖို့ဆိုရင်တော့ကြားထဲမှာ စစ်ကောင်စီတပ်ရဲ့အခြေစိုက်စခန်းတချို့ ကျန်ပါသေးတယ်။

စစ်ကောင်စီဟာပို့ကုန်သွင်းကုန်တွေအပေါ် ကောက်ယူနေတဲ့အခွန်တွေကဒေါ်လာနှုန်းထားကို ပြောင်းလဲလိုက်ပါတယ်။အရင်ကဒေါ်လာနဲ့အခွန်ဆောင်ရတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေကို တစ်ဒေါ်လာ၂၁၀၀ကျပ်နဲ့ကောက်ယူနေပေမယ့် အခုတစ်ဒေါ်လာ၄၀၀၀ကျပ်အဖြစ်ပြောင်းလဲလိုက်တယ်။အကျိုးသက်ရောက်မှုကတော့ ကုန်ပစ္စည်းတွေအားလုံးစျေးတွေထပ်တက်ပါလိမ့်မယ်။နိုင်ငံခြားကတင်သွင်းနေတဲ့ ဆေးဝါးနဲ့စက်သုံးဆီစျေးတွေအဓိက တက်လာပါမယ်။ဒေါ်လာစျေးငြိမ်နေလို့အမြင့်စျေးမှာ တည်ငြိမ်သလိုဖြစ်နေတဲ့ကုန်စျေးနှုန်းကပါ လိုက်တက်လာမှာပါ။စစ်စားရိတ်လိုနေတဲ့​ကောင်စီဟာ ငွေကြေးဖောင်းပွမှုတွေ ကုန်စျေးနှုန်းတက်လာမှာတွေကို ဂရုမစိုက်ပဲအခွန်ကိုရတဲ့နည်းနဲ့ တိုးကောက်နေပါပြီ။

ဒီနေ့၂၀၂၄ခုနှစ်ရဲ့ နောက်ဆုံးနှစ်သစ်ကူးညကို တကမ္ဘာလုံးမှာဆင်နွှဲကြတယ်။မြန်မာပြည်မှာတော့ ကိုယ့်အပူနဲ့ကိုယ်ဘယ်ဒေသမှ ကြီးကြီးကျယ်ကျယ်မဆင်နွှဲနိုင်ကြပါဘူး။စစ်ကောင်စီကတော့ ရန်ကုန်မှာနှစ်သစ်ကူးcountdownပွဲတွေ ကျင်းပပေးပေမယ့်ပေါ်တာဆွဲခံရမှာဆိုးလို့ တော်ရုံဘယ်သူမှသွားရကြမယ်မထင်ဘူး။ရေပေါ်ဆီလူတန်းစားတွေကတော့ နာမည်ကြီးဟိုတယ်တွေမှာ privite countdown party တွေကျင်းပကြတယ်။သာမာန်လူတန်းစားတွေကတော့ ကိုယ့်အိမ်မှာပဲအဖြစ်သဘောနဲ့ နှစ်သစ်ကိုကြိုကြတယ်။နှစ်သစ်မှာစစ်အာဏာရှင်လက်အောက်က လွတ်မြောက်ပါစေလို့ပဲဆုတောင်းမိပါတယ်။

ဒီဇင်ဘာ ၃၀၊ ၂၀၂၄။ (တနင်္လာ) အတင်းအဓ္ဓမပေါ်တာဆွဲဖမ်းဆီးမှုတွေအကြောင်းသိသလောက်ပြောရရင် စစ်ကောင်စီဟာအသက်၁၈နှစ်မှ၃၅နှစ်ကြားလူငယ်တွေကို စစ်မှုထမ်းဖို့ပြောထားတာကြောင့် စစ်ကောင်စီလက်အောက်ခံလဝကဌာနက တစ်နိုင်ငံလုံးကထိုအသက်အပိုင်းအခြားအတွင်းအကြုံးဝင်တဲ့ လူငယ်စာရင်းကိုစစ်တပ်ကိုပို့ထားတယ်။ထိုစာရင်းတွေထဲကမှလစဥ်တိုင်းမှာ ရပ်ကွက်ကျေးရွာအုပ်ချုပ်ရေးမှုးတွေက ဘယ်သူ့ကိုမှအသိမပေးပဲကိုယ့်သဘောနဲ့ကိုယ်မဲနှိုက်ရွေးချယ်ပြီး မဲပေါက်တဲ့လူငယ်တွေကိုအိမ်တိုင်ရာရောက်လာရောက် ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်သွားတယ်။လူငယ်တွေအတွက်ကတော့ ဒီလမဲမပေါက်လဲနောက်လမှာကိုယ်ကိုယ်တိုင်တောင်မသိလိုက်ပဲ မဲပေါက်သွားနိုင်ပါတယ်။မဲနှိုက်ရွေးချယ်ခြင်းခံရတဲ့သူဟာ ခရီးသွားလာခွင့်ပိတ်ပင်ခံရတယ်။မရရအောင်ထွက်ပြေးသွားခဲ့ရင်လဲ ကျန်ရစ်တဲ့မိသားစုကိုပြသာနာရှာပါသေးတယ်။ ဒါ့ကြောင့်ပြည်တွင်းကလူငယ်တွေဟာ နည်းမျိုးစုံနဲ့စစ်မှုထမ်ဥပဒေကိုရှောင်တိမ်းဖို့ကြိုးစားနေကြပါတယ်။ငွေကြေးတတ်နိုင်တဲ့သူတွေက...

ဒီဇင်ဘာ ၂၉၊ ၂၀၂၄။ (တနင်္ဂနွေ) ရန်ကုန်မှာပေါ်တာဆွဲမှုတွေဟာ အမှန်တကယ်ဖြစ်ပေါ်နေပါပြီ။ရန်ကုန်ကမြို့နယ်အတော်များများမှာ ညပိုင်းပေါ်တာဆွဲနေတဲ့သတင်းတွေကြားနေရတယ်။ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ကတင် သာကေတမြို့နယ်မှာညပိုင်းအလုပ်အပြန်လမ်းပေါ်တွင်သွားလာနေသော လူငယ်၃၀ကျော်ဖမ်းဆီးခံရတယ်လို့သိရတယ်။ည၈နာရီလောက်အိမ်စီးကားနဲ့ စစ်သား၊ ရဲတွေက လူလတ်အပိုင်းအမျိူးသားတွေကိုကားပေါ်ကို ဖမ်းပြီးဆွဲတင်သွားတာပါ။လမ်းမကြီးတွေသာမက ရပ်ကွက်တွေထဲကလမ်းတွေ၊မှောင်ရိပ်​ကျတဲ့နေရာတွေအထိပါ ဖမ်းဆီးမှုတွေရှိလာတယ်။အချို့နေရာတွေမှာ ညဘက်အိမ်နဲ့မနီးမဝေးလမ်းပေါ်မှာသွားလာနေကြတဲ့ လူငယ်တွေလဲပါသွားတယ်။ဆိုရှယ်မီဒီယာတွေပေါ်မှာလဲ လူ​ပျောက်ကြေငြာတွေဒီရက်ပိုင်းတန်းစီတက်လာတယ်။ပျောက်ဆုံးနေတဲ့သူ အများသူအများစုကလဲလူငယ်တွေပါပဲ။ ပေါ်တာဆွဲဖမ်းဆီးမှုတွေအမှန်တကယ်ဖြစ်ပျက်နေတာကြောင့်...

အေအေတပ်တော်ဟာ မနေ့ရခိုင်ပြည်နယ်တောင်ဘက်စွန်းဂွမြို့ကို သိမ်းပိုက်လိုက်ပါပြီ။ဂွမြို့မကျဖို့အသည်းအသန်းခုခံနေကြတဲ့ စစ်သူပုန်တွေကတော့ သံချပ်ကာကားဆယ်စီးလောက်ကို ပစ်ထားခဲ့ပြီးဧရာဝတီတိုင်းထဲ ဆုတ်ခွာထွက်ပြေးသွားကြတယ်။ဂွမြို့ကိုရရှိလိုက်တာကြောင့် ရခိုင်ပြည်နယ်မှာသိမ်းဖို့ကျန်တာဆိုလို့ မြန်အောင်မြို့၊မြို့တော်စစ်တွေနဲ့တရုတ်စီမံကိန်းတွေရှိတဲ့ ကျောက်ဖြူစတဲ့သုံးမြို့သာကျန်ရှိတော့တဲ့အချိန်မှာ စစ်ကောင်စီနဲ့ဆွေးနွေးဖို့အသင့်ရှိတယ်လို့ အေအေကကြေညာလိုက်ပါတယ်။စစ်ရေးအပြီးမှာ နိုင်ငံရေးနည်းလမ်းနဲ့ကျန်ရှိတဲ့မြို့တွေကရရှိဖို့ အေအေကလေသံပစ်လိုက်တဲ့သဘောပါ။ရေနက်ဆိပ်ကမ်း၊အထူးစီးပွားရေးဇုန်နဲ့တရုတ်ရေနံပိုက်လိုင်းအစပြုရာ တရုတ်အကျိုးစီးပွားတွေအများအပြားရှိနေတဲ့ ကျောက်ဖြူမြို့ကိုစစ်မတိုက်ပဲထိန်းချုပ်နိုင်ဖို့ တရုတ်ကို အေအေကစတင်ကမ်းလှမ်းလိုက်ပါပြီ။တရုတ်နဲ့စစ်ကောင်စီကတော့ ဘယ်လိုတုန့်ပြန်မလဲစောင့်ကြည့်ရပါမယ်။

မုံရွာမြို့မှာ လူသတ်ပြီးကားလုပြေးသွားတဲ့ တရားခံတွေကို တော်လှန်ရေးအဖွဲ့တွေက အချိန်တိုအတွင်းဖမ်းဆီးရမိခဲ့ပါတယ်။ ပြစ်မှုကျူးလွန်တဲ့ တရားခံတွေဟာ လူငယ်လေးတွေဟာ အသက်၂၀ကျော်လောက်သာ ရှိသေးတယ်။ ဒီအရွယ်နဲ့လူသတ်မှု ကျူးလွန်ရဲတာအံဩစရာပဲ။ ရန်ကုန်နဲ့မန္တလေးက တရားခံတွေကိုတော့ စစ်ကောင်စီကဖမ်းဆီးရမိတယ်လို့ မကြားမိသေးပါဘူး။ မြို့ကြီးတွေမှာ လူသတ်ဓားမြတိုက်ပြန်ပေးဆွဲမှုတွေ ဆက်တိုက်ဆိုသလိုရှိနေပေမယ့် စစ်ကောင်စီကတော့...

စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် တနေ့တခြား ပေါများလာတဲ့ ဒုစရိုက်မှုတွေဟာ အဆိုးဆုံးအခြေအနေကိုရောက်ရှိလာနေပါပြီ။ ဒီနေ့ဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အဓိက မြို့ကြီး သုံးမြို့ဖြစ်​တဲ့ ရန်ကုန်၊ မန္တလေးနှင့်မုံရွာမြို့ တို့မှာ တမနက်ထဲ ဓားပြတိုက်လူသတ်ပြန်ပေးစွဲမှု သုံးမှုဖြစ်ခဲ့တယ်။ ရန်ကုန်မြို့မှာ ဗဟန်းမြို့နယ်ရှိအလှကုန်ပစ္စည်းဆိုင်တစ်ဆိုင်ကို နံနက်၈နာရီခန့်တွင် အမျိုးသားတစ်ဦးကဝင်ရောက်လုယက်ပြီး...

မြန်မာပြည်အနောက်ပိုင်းစစ်ရေးအ​ခြေအနေကတော့ စိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းလာပါပြီ။ရခိုင်ပြည်နယ်ဂွမြို့ကို အေအေတပ်တော်ကရရှိခဲ့မယ်ဆိုရင် ရခိုင်ရိုးမကိုကျော်ပြီးပြည်မဘက်စစ်ဆင်ရေးတွေ ဖော်ဆောင်နိုင်ဖို့လမ်းကြောင်း အတော်ပွင့်သွားပြီလို့ပြောလို့ရပြီ။အမ်းတောင်ကြားလမ်းမှတဆင့် မကွေးတိုင်းဘက်ကိုဝင်နိုင်သလို တောင်ဂုတ်တောင်ကြားလမ်းမှတဆင့် ပဲခူးတိုင်းအနောက်ခြမ်းကိုလဲ ဝင်ရောက်နိုင်တယ်။ဒါ့အပြင်ဂွမြို့ကတဆင့် ဧရာဝတီတိုင်းထဲကိုလဲဝင်ရောက်နိုင်ပါသေးတယ်။ချင်းပြည်နယ်ဘက်မှာလဲမင်းတပ်မြို့ကို သိမ်းပြီးနောက်နယ်မြေချင်းထိစပ်နေတဲ့ မကွေးတိုင်းမြောက်ပိုင်းယောနယ်မှာစစ်ဆင်ရေးတွေ ပိုမိုဖော်ဆောင်တော့မယ်လို့ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့တွေကပြောထားတယ်။ထိုဒေသတွေဟာအခုအချိန်ထိ စစ်ကောင်စီကောင်းကောင်းထိန်းချုပ်နိုင်တဲ့ဒေသတွေဖြစ်တာကြောင့် စစ်တပ်အင်အားလဲအများအပြားမချထားပါဘူး။ဒါ့ကြောင့်အခုချိန်မှာစစ်တပ်ဟာ နောက်ကျောမလုံဖြစ်နေပါပြီ။ ဒီထက်ပိုပြီးစိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းတာက ပဲခူးတိုင်းအနောက်ခြမ်းနဲ့မကွေးတိုင်းထဲမှာ...