Military Coup Myanmar

ကရင်နီတော်လှန်ရေးတပ်တွေ လွိုင်ကော်ကနေ ဘာကြောင့် ပြန်ဆုတ်လိုက်ရတာလဲ   ကရင်နီတော်လှန်ရေး တပ်ပေါင်းစုတွေရဲ့ ၁၁၁၁ စစ်ဆင်ရေးဆိုတဲ့နာမည်နဲ့ နိုဝင်ဘာလ ၁၁ ရက်၊ ၂၀၂၃ ခုနှစ်မှာ စတင်ခဲ့တဲ့ လွိုင်ကော်မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲဟာ ခြောက်လကျော်အကြာမှာ ရည်မှန်းချက် မပေါက်ဘဲ တပ်ပြန်ဆုတ်ခဲ့ရပါတယ်။...

ပီးခဲ့တဲ့ရက်တွေထဲအကြပ်အတည်းဖြစ်နေတဲ့ ဒေါ်လာစျေးနဲ့စက်သုံးဆီကိစ္စကတော့ အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိပြေလည်သွားပါပြီ။စစ်ကောင်စီလက်အောက်ခံ ဗဟိုဘဏ်ကဒေါ်လာသန်းတစ်ရာခန့် စက်သုံးဆီလုပ်ငန်းရှင်တွေကို ထုတ်ရောင်းခဲ့တယ်။ဒါ​ကြောင့်ဒေါ်လာစျေးဟာလဲ ၇၂၀၀ကျပ်မှ၆၀၀၀ကျပ်ခန့်အထိ ကျဆင်းသွားခဲ့တယ်။​ဒါပေမယ့်လဲ​ဒေါ်လာစျေးနဲ့အတူ လိုက်တက်သွားခဲ့တဲ့ကုန်စျေးနှုန်းတွေကတော့ ပြန်မဆင်းလာတော့ပါဘူး။နှစ်ပတ်ဆက်တိုက်ဒေါ်လာစျေးဟာ အတက်ဘက်ပဲဖြစ်ခဲ့တာကြောင့်လမ်းဘေးဆိုင်ကမုန့်တွေကအစစျေးတက်သွားခဲ့တယ်။ စက်သုံးဆီအခြေအနေကလဲ ဒီရက်ပိုင်းမှာပြန်ပြေလည်သွားခဲ့တယ်။ဒါပေမယ့်ဒါဟာလဲ ခဏတာဖြစ်မှာပါ။ဗဟိုဘဏ်ကထုတ်ရောင်းခဲ့တဲ့ ဒေါ်လာသန်း၁၀၀ရဲ့အရှိန်ကုန်သွားရင် စက်သုံးဆီပြတ်လတ်မှုကပြန်ဖြစ်လာမှာပဲ။ဒီပြသနာတွေဟာ ဆေးမှီးတိုနည်းတွေနဲ့ကုနေသမျှ ဘယ်တော့မှပြေလည်မှာမဟုတ်ပါဘူး။

စစ်ကိုင်းတိုင်း၊မန္တလေးတိုင်းစတဲ့မြန်မာပြည်အလယ်ပိုင်းမြေလတ်ဒေသမှာ တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေရဲ့ စိုးမိုးနယ်မြေတွေ တိုးလာတာအားရစရာပါ။အခုဆိုရင်မန္တလေးတိုင်းမြင်းခြံ၊တောင်သာ၊နွားထိုးကြီးမြို့နယ်တွေကတိုက်ပွဲတွေကြောင့် စစ်ကောင်စီအရပ်ဘက်ဝန်ထမ်းတွေအားလုံးထွက်ပြေးသွားကြပြီးအုပ်ချုပ်ရေးယန္တရားရပ်ဆိုင်းသွားပြီ။ထိုဒေသတွေမှာမြို့တွေမသိမ်းနိုင်သေးပေမယ့် စစ်ကောင်စီအနေနဲ့မစိုးမိုး​နိုင်တော့ပါဘူး။ ရှမ်းမြောက်မှာတော့စစ်ကောင်စီဟာ ဆုံးရှုံးသွားတဲ့အရှေ့မြောက်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်တိုင်းမှုး အသစ်ခန့်အပ်လိုက်ပါတယ်။မရှိတော့တဲ့စစ်ဌာန​​ချုပ်တစ်ခုအတွက် တိုင်းမှုးခန့်တယ်ဆိုတော့ရယ်စရာပဲ။ဒါပေမယ့်သူတို့ဟာ ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းကနန့်လမ်မြို့မှာ ပြန်လည်အင်အားစုစည်းနေပါတယ်။ထိုမြို့ဟာTLNAသိမ်းပိုက်ထားတဲ့ နောင်ချိုမြို့ရဲ့တောင်ဘက်မှာ တည်ရှိတယ်။ထိုဒေသကိုအခြေပြုပြီး စစ်ကောင်စီဟာလားရှိုးမြို့ကိုပြန်လည်ရယူဖို့ ကြံစည်နေပါတယ်။အခုလဲနောင်ချိုမြို့ဘက်ကိုစစ်ကြောင်းထိုးနေတာကြောင့် တိုက်ပွဲတွေဖြစ်တယ်။လက်ရှိအခြေအနေတွေအရစစ်အုပ်စုဟာ တန်ပြန်ထိုးစစ်ပြုလုပ်နိုင်ဖို့ထပ်ရှမ်းတောင်ပိုင်းကိုတော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေ ဆင်းမလာရေးကာကွယ်ဖို့က ပိုအရေးကြီးနေပါတယ်။

စစ်ကိုင်းနဲ့ကချင်ပြည်နယ်အစပ်ကမြို့သုံးခုကို တော်လှန်ရေးပူးပေါင်းတပ်တွေ တပြိုက်နက်တိုက်ခိုက်နေပါတယ်။KIAကဦးဆောင်ပြီး အင်းတော်၊ပင်လယ်ဘူးနဲ့ ထီးချိုင့်မြို့တွေကို တိုက်ခိုက်နေတာပါ။စစ်ကိုင်းတိုင်းထဲ မြို့သုံးခုလောက်ကို တပြိုက်နက်ထိုးစစ်ဆင်တာဒါပထမဆုံးပါပဲ။ KIAဟာကချင်ဟာ ကချင်ပြည်နယ်ထဲစစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွေ ဆက်လက်ပြုလုပ်နေပါတယ်။ဒီရက်ပိုင်းအတွင်းမှာပဲ ဗန်းမော်နဲ့မိုးမောက်ကြားကစစ်တပ်ရဲ့အမာခံတပ်ရင်းတစ်ခုကို တလကျော်ကြာတိုက်ခိုက်ပြီးနောက်သိမ်းပိုက်နိုင်လိုက်တယ်။ကမ္ဘာကျော်ကျောက်စိမ်းထွက်ရှိရာ ဖားကန့်မြို့ကစစ်တပ်စခန်းတွေလဲ ဖြည်းဖြည်းခြင်းဆီသိမ်းယူလျက်ရှိတယ်။ပြည်နယ်မြို့တော်မြစ်ကြီးနားအနီးကိုလဲ KIAတပ်တွေတဖြည်းဖြည်းချဥ်းကပ်လာနေပါပြီ။ဘယ်နေရာကိုဦးစားပေးပစ်မှတ်အဖြစ် တိုက်မလဲဆိုတာ​တော့ခန့်မှန်းရခက်နေဆဲပါပဲ။

စစ်မှုထမ်းဖို့အတွက် အတင်းအဓ္ဓမပေါ်တာဆွဲမှုတွေဟာ မန္တလေးတိုင်းတင်မကတော့ပဲစစ်ကောင်စီအာဏာရပ်ဝန်းသက်ရောက်တဲ့ ဒေသတိုင်းလိုလိုမှာဖြစ်ပေါ်လာပါပြီ။အရင်ရက်တွေကမန္တလေးတိုင်းကျောက်ဆည်၊စဉ့်ကိုင်၊တံတားဦးမြို့တွေကလမ်းဆုံတွေမှာ လူငယ်တွေကိုအတင်းအဓ္ဓမ ကားပေါ်တင်ဆွဲခေါ်နေတယ်။နောက်ပိုင်းမှာတော့ အိမ်တွေထဲထိလိုက်ဆွဲနေပါတယ်။တမြို့နယ်ကိုလူအရောက်၂၀၀ကျော် ရအောင်ရှာမယ်လို့သိရတယ်။ပေါ်တာဆွဲခံရတဲ့အတချို့တွေကိုငွေပေးနိုင်ရင်တော့ ပြန်လွတ်ပေးတယ်။ငွေကသိန်း၅၀ကျော်ပေးရတယ်။ပြည်သူတွေကို ပြန်ပေးဆွဲသလို​မျိုးပြုမူနေတာပါ။နောက်ပိုင်းမှာ မန္တလေးတိုင်းတင်မကတော့ပဲပဲခူးတိုင်း၊ဧရာဝတီတိုင်းစတဲ့တိုင်းဒေသကြီးတွေကကျေးရွာတွေမှာပါ ဆက်တိုက်ပြုလုပ်လာနေပါပြီ။စစ်အင်အားပြုန်းတီးနေတဲ့ စစ်ကောင်စီဟာလူငယ်တွေအကုန် ပေါ်တာဆွဲစစ်တိုက်ခိုင်းဖို့လုပ်နေပါပြီ။

ဟားဗတ်တက္ကသိုလ်မှ ကမ္ဘာကျော် စီးပွားရေးပညာရှင်များဖြစ်ကြသည့် Carmen Reinhart နှင့် Kenneth Rogoff တို့ ပူးပေါင်းရေးသားသည့် “This Time Is Different: Eight Centuries of Financial Folly” ဆိုသည့်စာအုပ်တွင်...

မနေ့ကဒီပဲယင်းမြို့ကို တော်လှန်ရေးပူးပေါင်းအဖွဲ့တွေတိုက်ခိုက်ခဲ့ရာမှာ နေ့လည်ပိုင်းလောက်မှာမြို့ကိုရရှိခဲ့တယ်။မြို့ပေါ်မှာစစ်ကောင်စီတပ် အင်အားသိပ်မရှိပါဘူး။ဒါကိုသိလို့လဲ မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲပုံစံဆင်နွှဲခဲ့တယ်။မြို့ကိုရရှိလိုက်ပေမယ့် ချက်ချင်းဆိုသလို စစ်အုပ်စုဘက်ကလေကြောင်းပစ်ကူအဆမတန်သုံးပြီး မြေပြင်ကလဲအင်အားများစွာနဲ့ ပြန်လည်ထိုးစစ်ဆင်ခဲ့လို့ညနေပိုင်းမှာ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့တွေကိုမြို့ပေါ်ကပြန်လည်ဆုတ်ခွာခဲ့ရတယ်။ ဒီပဲယင်းမြို့ဟာစစ်ကိုင်းတိုင်းအောက်ပိုင်းမှာတည်ရှိပြီး မြို့ပေါ်မှာလဲစစ်တပ်အင်အားသိပ်မရှိတဲ့အတွက် တော်လှန်ရေးအဖွဲ့တွေသိမ်းဖို့လွယ်ကူပေမယ့်ထိန်းဖို့ကတော့ အခက်အခဲရှိပါတယ်။ထိုမြို့ပတ်ဝန်းကျင်ဒေသတွေဟာ စစ်ကောင်စီတပ်တွေ ပတ်လည်ဝိုင်းထားတာကြောင့်ပါ။ဒါ့အပြင်တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေဘက်မှာခဲယမ်းအင်အား လိုအပ်ချက်တွေရှိနေတယ်။စစ်ကိုင်းတိုင်းထဲကအဖွဲ့တွေဟာ ရှမ်းမြောက်လိုလက်နက်ခဲယမ်းအင်အား ဖောဖောသီသီမသုံးနိုင်ပါဘူး။ဒါ့ကြောင့်မြို့ကိုခဏအတွင်းမှာပဲ ပြန်လည်လက်လွတ်ခဲ့ရတယ်။ဒီလိုဖြစ်ရပ်မျိုးစစ်ကိုင်းတိုင်းကနီမြို့နဲ့...

စစ်ကိုင်းတိုင်းအထက်ပိုင်းနဲ့ကချင်ပြည်နယ်အစပ်က မြို့တွေဖြစ်တဲ့အင်းတော်နဲ့ပင်လယ်ဘူးမြို့တွေကို KIAနဲ့PDFပူးပေါင်းတပ်တွေစတင်တိုက်ခိုက်နေပါပြီ။တချိန်ထဲမှာပဲစစ်ကိုင်းတိုင်းအောက်ပိုင်းက ဒီပဲယင်းမြို့ကို ဒေသခံတော်လှန်ရေးပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့တွေ တိုက်ခိုက်နေပါတယ်။၁၀၂၇စစ်ဆင်ရေးအပိုင်း၂စကတည်းက စစ်ကိုင်းတိုင်းထဲမှာပျူစောထီးစခန်းတွေကို ကြိုကြားတိုက်ခိုက်တာကလွဲပြီး စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွေငြိမ်နေခဲ့ပေမယ့် အခုတော့မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲတွေစတင်လာပြီဖြစ်ပါတယ်။အရင်ရက်တွေကဒေသတွင်းရေကြီးမှုတွေကြောင့် ငြိမ်နေရပုံပေါ်တယ်။ကချင်ပြည်နယ်မှာလဲKIAက ရေကြီးမှုကြောင့်ခဏနားခဲ့ရတဲ့စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွေပြန်လည်စတင်လာပါပြီ။၁၀၂၇စစ်ဆင်ရေးလှိုင်းကိုလိုက်စီးပြီး အခြားဒေသတွေမှာပါထိုးစစ်တွေ ဖော်ဆောင်လာတာကောင်းတဲ့လက္ခဏာပါ။  

တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မစ္စတာဝမ်ယိရဲ့ နေပြည်တော်ခရီးစဉ်က တရုတ်ရဲ့ မြန်မာ့အရေး လိုလားချက်အပေါ် ရှင်းလင်းတဲ့ သတင်းစကားပေးပါတယ်။ နှစ်ဖက်ထုတ်ပြန်ချက်တွေအရ သံတမန်ဆန်တဲ့ စကားတွေကိုဖယ်ထားလိုက်ရင် တရုတ်လိုချင်တာက မြန်မာပြည်ထဲက တရုတ်အကျိုးစီးပွားတွေကိုကာကွယ်ပေးပြီး သက်ဆိုင်သူအားလုံးပါဝင်တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကို ကျင်းပဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ရဲ့ ဦးဆောင်မှုကို...

၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇွန်လ၂၅ ရက်နေ့တွင် ပြန်လည်စတင်ခဲ့သော “၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး” ဒုတိယလှိုင်းက ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းတစ်ခွင်လုံးသို့ စစ်နယ်ဝန်း ပြန့်နှံ့ခဲ့သည်။ စစ်နယ်ဝန်း ကျယ်ပြန့်လာသည်နှင့်အမျှ တော်လှန်ရေး တပ်များသည် ၎င်းတို့သိမ်းပိုက်ရရှိထားသော မြို့ရွာများကို အခိုင်အမာ ဆက်လက်စိုးမိုးထိန်းချုပ်နိုင်ရေးက...