အာဏာသိမ်း ဒိုင်ယာရီ

စစ်ကိုင်းတိုင်းပုလဲမြို့တိုက်ပွဲတွေနဲ့ တပြိုင်နက်ထဲမှာပဲချင်းပြည်နယ်မင်းတပ်မြို့နဲ့ဖလမ်းမြို့ကို ချင်းညီနောင်အဖွဲ့ကတိုက်ပွဲတွေဆင်နွှဲနေပါတယ်။စစ်ကိုင်းတိုင်းအထက်ပိုင်းမှာလဲ အင်းတော်မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲဆက်ရှိနေတယ်။ရခိုင်ပြည်နယ်မှာလဲအေအေက အမ်းမြို့အပြင်တောင်ဂုတ်နဲ့ဂွမြို့တွေကို တစ်ပြိုင်ထဲထိုးစစ်ဆင်နေပါတယ်။ဒါဟာရှမ်းမြောက်မှာတိုက်ပွဲတွေ ငြိမ်သက်သွားပေမယ့်နိုင်ငံရဲ့အခြားနေရာဒေသအနှံအပြားမှာ စစ်ကောင်စီကိုတော်လှန်စစ်တွေ၊မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲတွေဆက်ရှိနေတယ်ဆိုတာ ပြသလိုက်တာပဲ။တရုတ်ရဲ့ဖိအားဟာသူနိုင်တဲ့အဖွဲ့တွေရှိတဲ့ ရှမ်းမြောက်ကိုသာသက်ရောက်နိုင်မယ်။အခြားတော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေအပေါ် သက်ရောက်မှုမရှိနိုင်ပါဘူး။

ဒီနေ့မနက်အ​​စောပိုင်းကစပြီး စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ပုလဲမြို့ထဲကစစ်ကောင်စီတပ်တွေကို ဗိုလ်နဂါးဦးဆောင်တဲ့BRNAတပ်တွေဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်နေပါတယ်။BRNAဟာ ပုလဲ၊ယင်းမာပင်​ဒေသမှာအခြေစိုက်ထားပြီးNUGလက်အောက်မှာမရှိပဲ သီးခြားရပ်တည်နေတဲ့​တော်လှန်ရေးအဖွဲ့တစ်ခုဖြစ်တယ်။ထိုတပ်ဖွဲ့ဟာအင်အားရောနာမည်ပါရှိတာ​ကြောင့် အခုပုလဲမြို့ကိုသိမ်းပိုက်ဖို့ကြိုးစားလာတာကို စောင့်ကြည့်ရမှာပါ။ပုလဲမြို့ကိုဒေသခံတော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေ ပူးပေါင်းကာပြီးခဲ့တဲ့သြဂုတ်လတုန်းကသိမ်းပိုက်ဖို့ကြိုးစားခဲ့ပေမယ့် တစ်ရက်သာထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။စစ်ကောင်စီရဲ့အနောက်မြောက်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ် မုံရွာနဲ့မိုင်၃၀ခန့်သာကွာဝေးတာကြောင့် ထိုမြို့ကိုသိမ်းပိုက်ထိန်းချုပ်နိုင်ဖို့ဆိုတာ သိပ်တော့မလွယ်ကူပါဘူး။  

ကချင်ပြည်နယ်ထဲကနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးဂိတ်တွေကို တရုတ်ဖက်ကပိတ်ထားခြင်းအပေါ် KIAရဲ့တုန့်ပြန်မှုကအားရဖို့ကောင်းပါတယ်။တရုတ်ဖက်က သူတို့ဖွင့်ချင်တဲ့ဂိတ်နှစ်ခုလောက်ကို ပြန်ဖွင့်ပြီးမြေရှားသတ္ထုတွေတင်သွင်းဖို့ကြိုးစားလာတဲ့အချိန်မှာ နယ်စပ်ဂိတ်တွေကိုKIAဖက်က ပြန်ပိတ်ချလိုက်တယ်။တရုတ်အနေနဲ့ဖွင့်ချင်ဂိတ်တွေအကုန်ပြန်ဖွင့်ဖို့လိုပြီးထိုကဲ့သို့မှ မဟုတ်ရင်KIAဖက်ကဂိတ်တွေအားလုံးပြန်ပိတ်ထားမယ်လို့ ကချင်ပြည်နယ်သတင်းအရင်းအမြစ်တစ်ခုကသိရတယ်။ နယ်စပ်ဂိတ်တွေပိတ်ထားတာ တစ်လနီးပါးကြာလာချိန်မှာအခြားဒေသတွေမှာတော့ မြန်မာဘက်အခြမ်းမှာအခက်အခဲတွေရင်ဆိုင်နေရပေမယ့် ကချင်တရုတ်နယ်စပ်မှာတော့တရုတ်ဘက်အခြမ်းမှာ ပြသာနာလေးတွေရှိနေတယ်။အဓိကကတော့ မြေရှားသတ္ထုတွေ​ကြောင့်ပါပဲ။တရုတ်နိုင်ငံဟာကချင်ပြည်နယ်ကနေ မြေရှားသတ္ထုအများအပြားတင်သွင်းနေပြီး အခုလိုနယ်စပ်ဂိတ်တွေပိတ်လိုက်တဲ့အတွက် မြေရှားသတ္ထုတွေရှားပါးလာပြီး စျေးတွေတက်လာတယ်။ဒါ့ကြောင့်တရုတ်ဟာနယ်စပ်ဂိတ်တွေကို ခိုးကြောင်ခိုးဝှက်ပြန်ဖွင့်ချင်တာပါ။တရုတ်တွေအသဲအသန်လိုချင်နေတဲ့...

ထရမ့်တက်လာတာ တော်လှန်ရေးအတွက်အဆိုးချည်းပဲတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ကောင်းကွက်လေးတွေလဲ မျှော်လင့်လို့တော့ရပါသေးတယ်။ထရမ့်ဟာတရုတ်မုန်းတီးရေးဝါဒီသမားတစ်ဦးဖြစ်တာကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံကိုကိုင်တွယ်ရာမှာ မြန်မာပြည်ကတော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေကို အသုံးချလာနိုင်ပါတယ်။ဒူပေမယ့်လဲ ဒါဟာမှန်းဆချက်တစ်ခုသက်သက်သာဖြစ်တယ်။ တကယ်တော့ဘိုင်ဒန်အစိုးရလက်ထက်မှာလဲ မြန်မာ့အရေးထိရောက်စွာမကူညီခဲ့ပါဘူး။အနိမ့်ဆုံးလုပ်ပေးလို့ရတဲ့ လေယာဥ်ဆီနဲ့သဘာဝဓာတ်ငွေ့တွေပိတ်ဆို့မှုကိုတောင် အခုချိန်ထိမလုပ်ပေးသေးပါဘူး။၂၀၂၂ကတည်းကပြဌာန်းထားတဲ့ Burma Act ဥပဒေကိုအကောင်အထည်ဖော်ဖို့တောင် အချိန်ဆွဲထားတယ်။အမေရိကန်မှာ ဘယ်သူပဲသမ္မတဖြစ်ဖြစ် ကိုယ့်အားကိုယ်ကိုးရမှာပါပဲ။    

အမေရိကန်မှာထရမ့်သမ္မတဖြစ်လာဖို့သေချာသွားပြီးတဲ့နောက် တော်လှန်ရေးအပေါ်အကျိုးသက်ရောက်မှုတွေကို ပြည်တွင်းမှာကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဆွေးနွေးလာကြတယ်။မနေ့ကပြောခဲ့သလို အမေရိကန်နိုင်ငံမှာနိုင်ငံရေးခိုလှုံခွင့်တောင်းထားသူတွေ အနည်းဆုံးသောင်းဂဏန်းအထက်ရှိတယ်လို့သိရတယ်။ထိုသူတွေဟာ ထိုင်းမြန်မာနယ်စပ်မှာပိတ်မိနေကြပြီး UNအကူအညီနဲ့လောလောဆယ်နေထိုင်နေကြရတယ်။ပြည်တွင်းကိုပြန်ဝင်လို့မရတော့ အမေရိကန်ကိုသွားမရဘူးဆိုရင် သူတို့ရဲ့ဘဝတွေဟာနယ်စပ်မှာဒုက္ခသည်အဖြစ်နဲ့သာ ကုန်ဆုံးကြရလိမ့်မယ်။ နောက်တစ်ခုက သောဒီမိုကရက်တစ်သမ္မတဂျိုးဘိုင်ဒန်အစိုးရအတည်ပြုထားတဲ့Burma Act ဥပဒေအကြောင်းပါ။၂၀၂၂ကတည်းကအတည်ပြုထားခဲ့သော ထိုဥပဒေဟာအခုအကောင်အထည်ဖော်ချိန်ရောက်မှထရမ့်သမ္မတဖြစ်လာတော့ မြောင်းထဲရောက်သွားတော့မှာပါ။အခြားအကူအညီတွေ၊စစ်ကောင်စီအပေါ် ပိတ်ဆို့မှုတွေကိုလဲလုပ်ပေးဖို့မသေချာတော့ပါဘူး။တော်လှန်ရေးအပေါ် သက်ရောက်လာမယ့်ဆိုးကျိုးတွေကတော့ အများအပြားရှိနေပါတယ်။

ဒီနေ့ကျင်းပတဲ့အမေရိကန်သမ္မတရွေးကောက်ပွဲမှာ ဒေါ်နယ်ထရမ့်အနိုင်ရသွားပါတယ်။ဒေါ်နယ်ထရမ့်ဟာရီပါပလစ်ကန်ပါတီကဖြစ်ပြီး သဘောထားတင်းမာသူတစ်ယောက်အဖြစ် နာမည်ကြီးနေတယ်။သူသမ္မတဖြစ်လာတာကြောင့် မြန်မာ့အရေးလှုပ်ရှားသူတွေရော တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေပါ စိတ်ပျက်လက်ပျက်ဖြစ်နေကြတယ်။ဒေါ်နယ်ထရမ့်ဟာ မြန်မာ့အရေးကူညီပေးဖို့နေနေသာသာ မြန်မာနိုင်ငံဘယ်နားရှိမှန်းတောင်သိတာမဟုတ်ဘူးလေ။ဒါ့အပြင်သူဟာ အမေရိကန်ပြည်သူတွေသာအဓိကဆိုတဲ့ မူကိုကိုင်ဆွဲထားတယ်။သူ့နိုင်ငံထဲရွေ့ပြောင်းလာသူတွေကို ပြင်းထန်စွာဆန့်ကျင်ထားတယ်။သူသမ္မတဖြစ်လာတဲ့အတွက် အနည်းဆုံးတော့မြန်မာပြည်ကနိုင်ငံရေးခိုလှုံခွင့်တောင်းသူတွေ အခက်အခဲဖြစ်မှာပဲ။

စစ်ခေါင်းဆောင်မင်းအောင်လှိုင်ကို တရုတ်ဝန်ကြီးချုပ်ကိုယ်တိုင် ကနဦးဧည့်ခံတွေ့ဆုံခဲ့တယ်။ထိုတွေ့ဆုံံပွဲမှာ မင်းအောင်လှိုင်​ကရှမ်းမြောက်ကလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးချင်ရင် ငြိမ်းချမ်းရေးကိုလိုချင်ပါတယ်ဆိုတဲ့ သဘောထားလက်တွေ့ပြသမှ တွေ့ဆုံမယ်လို့ပြောသွားတယ်။ဘယ်လိုလက်တွေ့ပြရမယ်ဆိုတာတော့ အသေးစိတ်ပြောကြားခဲ့ခြင်းမရှိပါဘူး။မင်းအောင်လှိုင်ရဲ့စကားကိုTLNAကတော့စစ်ကောင်စီနဲ့​ဆွေးနွေးဖို့ဆိုရင် စစ်တပ်ကနိုင်ငံရေးမှအပြီးထွက်ခွာပြီး ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့စစ်ရာဇဝတ်မှုတွေကိုတာဝန်ယူမှ ဖြစ်နိုင်မယ်လို့တုန့်ပြန်ထားတယ်။ဒါ့အ​ပြင်မင်းအောင်လှိုင်ဟာ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးဂိတ်တွေဆက်လက်ပိတ် ထားဖို့တရုတ်ကိုတောင်းဆိုခဲ့သေးတယ်။ထိုခရီးစဥ်ကြောင့်တော်လှန်ရေးအတွက် ဘာမှသိပ်ထူးခြားလာမှာမဟုတ်ပေမယ့်စစ်ကောင်စီအတွက်ကတော့ သူတို့ကိုနိုင်ငံတကာကစတင်ထောက်ခံနေပြီဖြစ်ကြောင်း ဝါဒဖြန့်စရာအကြောင်း ခိုင်ခိုင်လုံလုံရရှိသွားတာပေါ့။

အကြမ်းဖက်စစ်ခေါင်းဆောင်မင်းအောင်လှိုင်ဟာ တရုတ်နိုင်ငံကူမင်းမြို့ကိုမဲခေါင်မြစ်ဝှမ်းနိုင်ငံများ အစည်းအဝေးတက်ဖို့ထွက်ခွာသွားပါပြီ။အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေးတွေကိုတောင် တက်ရောက်ခွင့်မရခဲ့တဲ့မင်းအောင်လှိုင်ကိုတရုတ်က သူ့နိုင်ငံမှာအိမ်ရှင်အဖြစ်ပြုလုပ်​တဲ့ပွဲကို တက်ရောက်ခွင့်ပြုပြီးလူရာစသွင်းလာပါတယ်။မင်းအောင်လှိုင်အတွက်တော့ ဒေသတွင်းမှာပထမဆုံးတက်ရောက်ခွင့်ရတဲ့ ပွဲတစ်ခုဖြစ်လာတယ်။ဒါပေမယ့်ဒီပွဲကိုနိုင်ငံတော်အဆင့်အဖြစ် ဖိတ်ကြားတာမဟုတ်ဘူးလို့တရုတ်ကအကြောင်းပြန်ထားကြောင့် NUGကပြောပါတယ်။ဘာပဲဖြစ်ဖြစ်စစ်ခေါင်းဆောင်မင်းအောင်လှိုင် လူရာဝင်လာတာဟာတော်လှန်ရေး​အတွက် သိပ်တော့မကောင်းပါဘူး။ဒီလိုတွေဆက်ဖြစ်လာရင် စစ်ကောင်စီဟာနိုင်ငံရေးအရတရားဝင်မှုတွေ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ရရှိသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။

စစ်ကိုင်းတိုင်းအထက်ပိုင်း တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေသိမ်းပိုက်ထားတဲ့ ပင်လည်ဘူးမြို့အနီးကအင်းတော်မြို့မှာ မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲတွေပြန်လည်ဖြစ်ပွားနေပါတယ်။အင်းတော်မြို့မှာ ပြီးခဲ့တဲ့လတစ်လုံးတိုက်ပွဲတွေငြိမ်သက်နေရာက အခုပြန်လည်ပြင်းထန်လာတာပါ။စစ်အုပ်စုဟာ ထိုမြို့ကနောက်ဆုံးခံစစ်စခန်းဖြစ်တဲ့ ဂျပန်လှိုင်ဂူကနေပြီးဆက်လက်ခုခံနေပါတယ်။အရင်ကထိုစခန်းထဲမှာ ပြည်သူ၃၀၀ကျော်ကိုဓားစာခံအဖြစ်ဖမ်းဆီးထားပြီး အခုတော့အတော်များများ ထွက်ပြေးလွတ်မြောက်ကုန်ပြီလို့သိရတယ်။ထိုစခန်းကိုရရင် အင်းတော်မြို့ကိုရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ပြင်ဦးလွင်နဲ့နောင်ချိုအစပ်မှာလဲ စစ်ကောင်စီကသွေးတိုးစမ်းပြီးTLNAကိုထိုးစစ်တွေပြန်စနေပါတယ်။တောင်ခမ်းဒေသကိုလဲ အင်အားအများအပြားဖြည့်တင်းထားတယ်။ထိုဒေသမှာတော့စစ်ကောင်စီကတန်ပြန်ထိုးစစ်တွေ လုပ်လာနိုင်တဲ့အခြေအနေတွေရှိနေတယ်။  

မြေပြန့်ဒေသမှာစစ်ကောင်စီကိုထိုးစစ်တွေစတင်ဖို့အသံတွေကျယ်လောင်လာနေစဥ်မှာပဲစစ်ကိုင်းတိုင်းဘုတလင်မြို့နယ်မှာတော့ပြီးခဲ့တဲ့လကပြည်သူတွေကိုရက်ရက်စက်စက်သတ်ဖြတ်သွားတဲ့စစ်သူပုန်တွေဟာအင်အားတိုးပြီးရွာတွေကိုစစ်ကြောင်းပြန်ထိုးနေပါတယ်။ထိုစစ်ကြောင်းဟာဘုတလင်မြို့နယ်ထဲကရွာတွေကိုပြီးခဲ့တဲ့လကထင်တိုင်းကြဲသတ်ဖြတ်မီးရှု့သောင်းကျန်းခဲ့အပြီးမှာမုံရွာကနေလေကြောင်းမှအင်အားတိုးပြီးထပ်မံစစ်ကြောင်းထိုးလာတာဖြစ်ပါတယ်။ဒါကြောင့်ထိုဒေသကပြည်သူသောင်းကျော်နေရပ်မပြန်ရသေးပဲဘေးလွတ်ရာကိုထွက်ပြေးနေရတယ်။ထိုစစ်ကြောင်းဟာဒေသခံပြည်သူ၅၀ကျော်ကိုဓားစာခံအဖြစ်ဖမ်းဆီးထားပြီးလူသားဒိုင်းလုပ်ထားတာကြောင့်တော်လှန်ရေးအဖွဲ့တွေအနေနဲ့တားဆီးတိုက်ခိုက်ဖို့ခက်ခဲနေပါတယ်။ စစ်​ကိုင်းတိုင်းမှာအခုချိန်ထိတော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေပြန့်ကြဲနေပြီးNUGလက်အောက်မဝင်သေးတဲ့အဖွဲ့တွေအများအပြားကျန်နေသေးတယ်။ထိုအဖွဲ့တွေကိုမစုစည်းနိုင်သ၍စစ်ကိုင်းတိုင်းဟာစစ်သူပုန်တွေလုပ်သမျှခံနေရဦးမှာပဲ။