အာဏာသိမ်း ဒိုင်ယာရီ

ကမ္ဘောဒီးယားဝန်ကြီးချုပ်ဟွန်ဆန်မြန်မာပြည်လာပြီးနောက်လာမယ့်အပတ်မှာပြုလုပ်မယ့်အာဆီယံနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများအစည်းအဝေးကိုစစ်ကောင်စီဝန်ကြီးဝဏ္ဏမောင်လွင်ကိုဖိတ်ကြားလိုက်တယ်။ဒါပေမယ့်အင်ဒိုနီးရှား၊မလေးရှား၊စင်ကာပူတို့ကမတက်ရောက်ကြလို့အစည်းအဝေးပျက်သွားပြီ။ကြည့်ကောင်းအောင်အကြောင်းပြချက်ပေးကြပေမယ့်စစ်ကောင်စီဝန်ကြီးကိုဖိတ်ကြားထားလို့မတက်ရောက်ကြတာပါ။ မင်းအောင်လှိုင်ကိုအတင်းလူရာသွင်းချင်တဲ့ဟွန်ဆန်တော့ကိုယ့်ရှူးကိုယ်ပတ်မျက်နှာပျက်ရပြီအကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီကိုနိုင်ငံတကာမှာဘယ်သူမှလက်မခံကြဘူး။အာဆီယံတခုလုံးဟာမပြတ်မသားလုပ်နေကြကြောင့်အခုဆိုရင်ပြိုကွဲမယ့်အန္တရာယ်နဲ့ပါရင်ဆိုင်နေရပြီ။အစည်းအဝေးမတက်ရလဲစစ်ကောင်စီကဘာမှခံစားနေမှာမဟုတ်တော့ဘူး။အာဆီယံကတော့ရှေ့ဆက်ဘယ်လိုကိုင်တွယ်မလဲစောင့်ကြည့်ရမယ်။

စစ်ကိုင်းတိုင်းပုလဲမြို့နယ်မှာပုလဲPDFခေါင်းဆောင်ဗိုလ်နဂါးကိုစစ်တပ်ကရဟတ်ယာဉ်သုံးစီးတောင်သုံးပြီးအလစ်အငိုက်ဝင်ဖမ်းဖို့ကြိုးစားတယ်။ဗိုလ်နဂါးလွတ်မြောက်သွားပေမယ့်သူရှိနေတဲ့ဦးနှောက်ရွာလေးကတော့ဖျက်စီးခံလိုက်ရတယ်။အပြစ်မဲ့ရွာသားတွေကိုဖမ်းထားပြီးတချို့ကိုစစ်သူပုန်တွေကသတ်ပစ်လိုက်ကြတယ်။ယင်းမာပင်ပုလဲနယ်တကြောကဒေသခံကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေအားကောင်းတော့စစ်ကောင်စီကထိုဒေသကိုစီးမိဖို့ဒီရက်ပိုင်းအသည်းအသန်ကြိုးစားနေတယ်။အဲ့ဒီဒေသတွေဆိုရင်သပိတ်ပွဲတွေကိုPDFအစောင့်အရှောက်တွေနဲ့ပြန်လည်ကျင်းပနေကြပြီ။ ကရင်ပြည်နယ်လေးကေကော်ဒေသမှာတော့တိုက်ပွဲကြီးတွေမဖြစ်တော့ပေမယ့်ထိတွေ့မှုတွေတော့နေစဉ်ရှိနေတယ်။တိုက်ပွဲတွေကကော့ကရိတ်ဖက်ရွှေ့သွားတယ်။လေးကေကော်မြို့ထဲမှာတော့စစ်သူပုန်တချို့ခိုအောင်းနေပြီးပြည်သူပိုင်အိမ်ရာတွေကိုဖောက်ထွင်းခိုးယူနေကြတယ်။ထိုင်းနယ်စပ်သောင်ရင်းမြစ်နဘေးမှာတော့စစ်ရှောင်စခန်းတွေအပြည့်ပဲ။

လွိုင်ကော်မြို့ကတိုက်ပွဲတွေမှာစစ်ကောင်စီဖက်ကရဟတ်ယာဥ်တွေသာမကတိုက်လေယာဉ်တွေပါသုံးပြီးအပြင်းအထန်တိုက်ခိုက်နေတယ်။မြေပြင်မှာလဲတင့်ကားတွေပါအသုံးပြုလာတယ်။ ဒါတောင်မှသူတို့ဘက်ကဆက်လက်အထိနာနေဆဲပဲ။မနေ့ကတိုက်ပွဲမှာဆိုစစ်သူပုန်သုံးဆယ်ခန့်သေဆုံးပြီးရဟတ်ယာဉ်တစီးနဲ့တင့်ကားတစီးပစ်ချဖျက်စီးခံလိုက်ရတယ်။သံချပ်ကာယာဉ်တစီးဆိုရင်ဘီးကျွတ်တဲ့အထိမောင်းပြေးသွားတယ်။ဒါတောင်PDF တွေဘက်ကလက်နက်ခဲယမ်းပြည့်စုံသေးတာမဟုတ်ဘူး။ မြို့ထဲမှာလဲဘယ်သူမှမရှိတော့ဘူး။ပိတ်မိနေတဲ့ပြည်သူတွေကိုတော့PDFတပ်ဖွဲ့တွေကကယ်ထုတ်နေရတယ်။သူတို့ကယ်ထုတ်ရင်ဖိခိုက်ကျဆုံးမှုတွေရှိလာတယ်။အများစုကတော့လွိုင်ကော်မြောက်ဖက်ကတောင်ကြီး၊ဆီဆိုင်မြို့တွေဘက်ပြေးနေကြရတယ်။စစ်ဘေးရှောင်တွေကိုလမ်းမှာစစ်တပ်ကအစစ်အဆေးအတားအဆီးတွေလုပ်ပြီးငွေညစ်နေတယ်လို့သိရတယ်။တကယ်သူပုန်တွေပဲ။စစ်ရှောင်ဦးရေလဲတသိန်းကျော်တိုးလာပြီပေါ့။    

ကယားပြည်နယ်မှာစစ်ကောင်စီတပ်တွေနဲ့KNDFတို့ရဲ့ တိုက်ပွဲတွေပြန်လည်ပြင်းထန်လာတယ်။ဒီတခါ​တော့တိုက်ပွဲတွေဟာပြည်နယ်မြို့တော်လွိုင်ကော်မြို့ထဲထိပြန့်နှံလာပြီ။အရင်ကလွိုင်ကော်တောင်ဘက်ဒီမော့ဆိုမြို့နားမှာပဲတိုက်ပွဲတွေရှိခဲ့တာ။ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့တွေဘက်ကထိုးစစ်စဆင်နေပြီလို့ယူဆရတယ်။ဒါဟာဒီတော်လှန်ရေးကာလမှာပြည်နယ်တစ်ခုရဲ့မြို့တော်အထိပထမဆုံးခြိမ်းချောက်နိုင်ခြင်းပဲ။ အရင်းအနှီးကလဲမသေးလှဘူး။အခုဆိုမြို့ပေါ်ကပြည်သူအတော်များများစစ်ဘေးရှောင်ဖို့စတင်ထွက်ခွာနေကြတယ်။ကယားပြည်နယ်မှာစစ်ဘေးရှောင်တွေတိုးလာတော့မယ်။

စစ်ကောင်စီဟာပြည်သူတွေရဲ့ဆက်သွယ်ရေးကွန်ယက်ကိုရောအင်တာနက်သုံးဆွဲမှုကိုပါဖြတ်တောက်ဖို့တဆင့်ချင်းဆီကြိုးစားနေတယ်။အရင်ကတစ်ထောင်ခန့်သာရှိတဲ့ဆင်းကဒ်တွေကိုနှစ်သောင်းအထိစျေးနှုန်းမြင့်တင်လိုက်ပြီးဖုန်းဘေလ်တွေကိုပါအခွန်နှစ်ဆယ်ရာခိုင်နှုန်းပေးဆောင်ဖို့ထုတ်ပြန်လိုက်တယ်။အရင်လကလဲအင်တာနက်သုံးစွဲခတွေကိုနှစ်ဆမြှင့်တင်ပြီးပြီ။ဒီတခေါက်စျေးနှုန်းမြင့်တင်ရာမှာအိမ်သုံးအင်တာနက်လိုင်းတွေပါ ပါလာပြီ။ဒါဟာနိုင်ငံသားအခွင့်အရေးကိုအတိအလင်းချိုးဖောက်တာပဲ။ လက်ရှိစစ်ကောင်စီရဲ့အထိနာမှုတွေမှာအင်တာနက်နဲ့ဖုန်းတွေရဲ့ပယောဂမကင်းတာကြောင့်ဒါကိုတင်းတင်းကြပ်ကြပ်ကိုင်တွယ်ဖို့ကြိုးစားနေတယ်။ခေတ်ကိုဆယ်စုနှစ်သုံးခုစာလောက်နောက်ပြန်ဆွဲနေတယ်။စစ်ကောင်စီလက်အောက်မှာဆိုရင်တော့မြန်မာပြည်မှာအမှောင်ခေတ်ထဲရောက်သွားလိမ့်မယ်။

ကမ္ဘောဒီးယားဝန်ကြီးချုပ်ဟွန်ဆန်ဟာမြန်မာပြည်ကိုလာပြီးစစ်ခေါင်းဆောင်မင်းအောင်လှိုင်နဲ့တွေ့ဆုံတယ်။ကမ္ဘောဒီးယားဟာအာဆီယံအလှည့်ကျဥက္ကဌဖြစ်လာချိန်မှာအကြမ်းဖက်စစ်ခေါင်းဆောင်ကိုလာရောက်တွေ့ဆုံတာဟာစစ်ခေါင်းဆောင်ကိုအသိအမှတ်ပြုသလိုဖြစ်နေတာကြောင့်ဝေဖန်သံတွေဆူညံနေတယ်။ တကယ်လဲဟွန်ဆန်ဟာမင်းအောင်လှိုင်ကိုလူရာသွင်းဖို့ကြိုးစားနေတယ်။စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်မြန်မာပြည်ကိုရောက်လာတဲ့ပထမဆုံးအခြားနိုင်ငံခေါင်းဆောင်တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ဟွန်ဆန်ကိုယ်တိုင်ဟာသက်တော်ရှည်အာဏာရှင်တစ်ယောက်ဖြစ်နေလို့ပဲ။သူတို့နှစ်ယောက်ဟာနှုတ်ခမ်းပဲ့ခြင်းမီးမှုတ်ဖို့ကြိုးစားနေကြတယ်။အာဆီယံသဘောတူညီချက်ငါးချက်ကိုလုံးဝလိုက်လျောမှုမရှိတဲ့မင်းအောင်လှိုင်ကိုဒီချိန်မှာလက်ခံလိုက်ရင်အာဆီယံဟာအရှက်ကွဲလိမ့်မယ်။အလှည့်ကျဥက္ကဌဟွန်ဆန်ကအတင်းအကြပ်ကြိုးစားရင်အားဆီယံဟာနှစ်ခြမ်းကွဲလိမ့်မယ်။ဒါကြောင့်အာဆီယံဟာအကြပ်ရိုက်နေပြီးဟွန်ဆန်သတိကြီးကြီးနဲ့စောင့်ကြည့်နေတယ်။ မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့သဘောထားကတော့ရှင်းပါတယ်။ဟွန်ဆန်ပုံကိုမီးရှို့ဆန္ဒပြနေကြတယ်။သူမလာခင်လေးတင်ကမ္ဘောဒီးယားသံရုံးနားမှာဗုံးကွဲတယ်။မင်းအောင်လှိုင်ကိုသက်ဆိုးရှည်စေမယ့်ဘယ်အရာကိုမှလက်မခံပဲပြင်းပြင်းထန်ထန်ဆန္ဒပြနေကြတယ်။

နှစ်သစ်ကူးနေ့ကစပြီးရန်ကုန်မှာစစ်ကောင်စီတပ်တွေပျောက်ကျားတိုက်ခိုက်ခံရမှုတွေနေ့တိုင်းနီးပါးဖြစ်ပေါ်နေပြီးအကြိမ်ရေပိုစိပ်လာတယ်။ဒီနေ့ဆိုရင်မြို့နယ်တစ်ခုကစစ်သူပုန်တွေတပ်စွဲထားတဲ့ဘောလုံးကွင်းထဲကိုဗုံးပစ်လောင်ချာနဲ့မနက်စောစောစီးစီးစိမ်ပြေနပြေလာပစ်သွားလို့စစ်သူပုန်ဆယ်ယောက်ကျော်သေဆုံးသွားတယ်။တခြားမြို့နယ်တွေမှာလဲတိုက်ခိုက်မှုတွေကွက်ကြားကွက်ကြားဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိတယ်။ မန္တလေးမြို့မှာလဲစစ်သူပုန်တွေတိုက်ခိုက်ခံရတဲ့ဖြစ်စဉ်တွေရန်ကုန်လောက်မများပေမယ့်ရှိတော့ရှိသေးတယ်။ဒါပေမယ့်တနိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာနဲ့ကြည့်မယ်ဆိုရင်ရန်ကုန်၊မန္တလေး၊မုံရွာလောက်ကလွဲပြီးတခြားမြို့ကြီးတွေမှာတိုက်ခိုက်မှုတွေမရှိသလောက်နည်းပါးသွားတယ်။တခြားမြို့ကြီးတွေကပြည်သူတွေနေသားကျသွားပြီလား၊စစ်ကောင်စီကအုပ်စီးမိသွားပြီလား။  

၂၀၂၂နှစ်စကစပြီးတနိုင်ငံလုံးမှာဓာတ်အားပျက်တောက်မှုတွေပိုမိုဆိုးရွားလာတယ်။ရန်ကုန်မှာဆိုအချိန်ပိုင်းဓာတ်အားပျက်တောက်မှုတွေမကြာခဏဖြစ်နေတယ်။နယ်မြို့တွေမှာပိုဆိုးတယ်။တနေကုန်နီးပါးမီးတွေပျက်နေတယ်လို့သိရတယ်။စစ်ကောင်စီကတော့အများပြည်သူသုံးဓာတ်အားကိုဖြတ်ခငေ်တဲ့အချိန်ဖြတ်တောက်မယ်လို့ခပ်ဗြောင်ဗြောင်ပဲကြေငြာထားတယ်။နိုင်ငံတကာကဓာတ်အားပေးစနစ်မှာရင်နှီးမြုပ်နှံမှုတွေပြန်ထွက်ခွာကုန်ပြီလေ။NLDအစိုးရလက်ထက်ကသေချာတည်ဆောက်ခဲ့တဲ့ရေရှည်စီမံကိန်းတွေလဲရေစုန်မျောကုန်ပြီပေါ့။ စစ်ခေါင်းဆောင်မင်းအောင်လှိုင်ဟာလျှပ်စစ်ကား၊လျှပ်စစ်ရထားစီမံကိန်းတွေကိုပါးစပ်ကအရူးလိုပြောနေပေမယ့်လက်တွေ့မှာတော့တော်တော်အခြေအနေဆိုးနေတယ်။ဒါတောင်နွေရာသီရောက်ဖို့အတော်လိုသေးတယ်။လာမယ့်နွေရာသီမှာဒီထက်ပိုပြီးဆိုးဖို့ပဲရှိမယ်။

ဇန်နဝါရီလ ၄ ရက်မှာကျရောက်တဲ့ လွတ်လပ်ရေးနေ့တိုင်း မြန်မာနိုင်ငံမှာရှိတဲ့ မြို့နယ် ရပ်ကွက် အတော် များများမှာ ပျော်ပွဲရွှင်ပွဲတွေ၊ ကစားပွဲတွေ၊ စည်စည်ကားကားကျင်းပလေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ဒါပေမဲ့ ဒီနေ့ကျရောက်တဲ့ ၇၄ နှစ်မြောက် လွတ်လပ်ရေးနေ့ကတော့ ဘယ်နေရာမှာမှ ပျော်ပွဲရွှင်ပွဲတွေ မလုပ်ကြဘူး။မလွတ်လပ်ကြတော့လွတ်လပ်ရေးနေ့ဆိုတာတောင်မေ့နေကြပြီ။လွတ်လပ်ရေးနေ့အခမ်းအနားရပ်ကွက်ထဲမှာလုံးဝမရှိဘူး၊လွတ်လပ်ရေးနေ့မှန်းတောင်မသိဘူး၊ ကိုယ်တိုင်လည်းမလွတ်လပ်ဘူး။ဒီနေ့လွတ်လပ်ရေးနေ့ဆိုတာသိတောင်သိကြရဲ့လားမသိဘူး။...

နှစ်စမှာလက်ရှိဆင်နွှဲနေတဲ့တော်လှန်ရေးအတွက်သုံးသပ်ချက်တွေ၊ခန့်မှန်းချက်တွေအမျိုးမျိုးထွက်ပေါ်လာတယ်။များသောအားဖြင့်တော့အကောင်းဘက်ကိုပြောထားကြတယ်။စစ်ကောင်စီကျဆုံးနေပြီဖြစ်ကြောင်း၊သိပ်မကြာတော့တဲ့ကာလမှာအောင်ပွဲရမှာဖြစ်ကြောင်းတွေပေါ့။NUGဒုသမ္မတကြီးကလဲထိုအချက်ကိုသူ့ရဲ့နှစ်သစ်မိန့်ခွန်းမှာထည့်ပြောသွားတယ်။ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးကလဲတော်လှန်ရေးကိုနောက်တဆင့်မြှင့်ပြီးEAOတွေနဲ့ပေါင်းကာဗျူဟာကျကျတိုက်ခိုက်သွားမယ်တဲ့။နောက်ဆုံးဗေဒင်ဆရာတွေကအစဒီနှစ်ဧပြီမကျော်ဘူးလို့အကောင်းဘက်ပဲပြောထားကြတယ်။ကြားရတာအားတက်စရာကြီးပဲ။တကယ်ဖြစ်လာဖို့ကတော့မြေပြင်ကပြည်သူတွေပေါ်မှာပဲမူတည်တယ်။ဆက်လက်စောင့်ကြည့်ရမှာပေါ့။