Military Coup Myanmar

International Crisis Group ရဲ့ ၂၀၂၂ ခုနှစ်ရဲ့စောင့်ကြည့်ရမယ့် ပဋိပက္ခတွေ စာရင်းထဲမှာ မြန်မာ ပါလာတယ်။ မြန်မာ နိုင်ငံရဲ့ပဋိပက္ခဟာ လာမယ့်နှစ်မှာ ပိုသည်းထန်လာဖို့ရှိတယ်။ အန်တိုနီဒေးဗစ်ကတော့မြန်မာ့ပဋိပက္ခအတွက်လာမယ့် ၆လ က အခရာကျတယ်လို့ဆိုတယ်။ ကြားရတဲ့သတင်းတွေအရတော့ စကစက...

ပြည်တွင်းကအထည်ချုပ်စက်ရုံအလုပ်သမားများရဲ့အခြေအနေဟာအာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းအတော်လေးဆိုးရွားနေတယ်။စက်ရုံပိုင်ရှင်တွေရဲ့ခေါင်းပုံဖြတ်ခြင်းကိုအလူးအလဲခံနေရရှာတယ်။NLDအစိုးရလက်ထက်တုန်းကလိုတိုင်တန်းစရာအဖွဲ့အစည်းလဲမရှိတော့ဘူး။မကျေနပ်လို့ဆန္ဒပြကြမယ်ဆိုလဲစစ်တပ်ကိုခေါ်ပြီးဖမ်းခိုင်းသေးတယ်။ အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းဆိုတာအရင်ကဆိုတိုင်းပြည်အတွက်ဝင်ငွေအတော်များများရှာပေးတဲ့လုပ်ငန်းတစ်ခုပါ။အခုတော့နိုင်ငံတကာကအော်ဒါတွေလဲမရတော့ဘူး။အော်ဒါမရတော့လုပ်သားတွေအချိန်ပိုလဲမဆင်းရ၊လုပ်အားခတွေလဲလျော့ကုန်ကြတယ်။စားဝတ်နေရေးကလဲရှိသေးတော့ခေါင်းပုံဖြတ်ခံရလဲကြိတ်မှိတ်ပြီးလုပ်နေရရှာတယ်။အာဏာရူးမင်းအောင်လှိုင်ကြောင့်ဒုက္ခရောက်နေကြတဲ့သူတွေထဲမှာအခြေခံလုပ်သားတွေထိပ်ဆုံးကပါတယ်။  

စစ်ကိုင်းတိုင်းပုလဲမြို့နယ်ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ရဲ့လက်နက်ထုတ်လုပ်ရေးစခန်းကိုစစ်တပ်ကရဟတ်ယာဉ်နဲ့လာရောက်ပစ်ခတ်သွားလို့အကုန်ပျက်စီးသွားတယ်။လူသေဆုံးမှုမရှိပေမယ့်ပစ္စည်းတန်ဖိုးသိန်းသုံးထောင်ဖိုးခန့်ဆုံးရှုံးသွားတယ်။PDFတွေအတွက်တော့ဒါဟာကြီးမားတဲ့ဆုံးရှုံးမှုပဲ။သူတို့လေးတွေအစကပြန်လုပ်ရတော့မယ်။ ကရင်ပြည်နယ်မှာလဲDKBAစခန်းတစ်ခုကိုစစ်တပ်ကသာလွန်အင်အားအမြောက်အများနဲ့တိုက်ခိုက်လို့ဆုတ်ခွာပေးလိုက်ရတယ်။လေးကေကော်ဒေသကိုလဲစစ်တပ်အုပ်စီးမိသလောက်ဖြစ်သွားပြီ။အခြေအနေတွေကိုကြားရသလောက်သိပ်မကောင်းလှဘူး။

ဒီလဆန်းပိုင်းကစပြီးစစ်သူပုန်တပ်ဟာနိုင်ငံတဝန်းမှာလေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုတွေကိုလှိုင်လှိုင်သုံးလာတယ်။ကရင်၊ကယား၊စစ်ကိုင်းနေရာအစုံမှာရဟတ်ယာဥ်တွေရော၊လေယာဥ်တွေပါပါလာတယ်။မြေပြင်ကခြေလျင်တပ်တွေလုံးဝတိုင်ခိုက်နိုင်စွမ်းမရှိတော့တာလဲပါမှာပေါ့။ ဒါပေမယ့်စစ်သူပုန်တွေရဲ့ထုံးစံအတိုင်းအရပ်သားပစ်မှတ်တွေကိုပါရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိအကြောင်းမဲ့လေကြောင်းကတိုက်ခိုက်နေတယ်။စစ်ကိုင်းတိုင်းဖက်မှာအဆိုးဆုံးပဲ။ထီချိုင့်၊ဝက်လက်၊ပုလဲ၊ယင်းမာပင်စတဲ့တော်လှန်ရေးအားကောင်းတဲ့ဒေသတွေမှာတိုက်ပွဲမဖြစ်ပဲရွာတွေကိုအကြောင်းမဲ့ပစ်ခတ်မီးရှို့နေတယ်။ဒေသခံပြည်သူတွေသေကြေပျက်စီးဒဏ်ရာရကုန်ကြတာလဲမနည်းတော့ဘူး။တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေဖက်ကဘယ်လိုမှပြန်လည်တိုက်ခိုက်လို့မရတာဟာလဲအတော်ခံပြင်းစရာကောင်းတယ်။စစ်ကောင်စီရဲ့ပရမ်းပတာလေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုတွေကိုဖြေရှင်းဖို့ဝိုင်းဝန်းအဖြေရှာဖို့ကောင်းပြီ။  

ကမ္ဘောဒီးယားဝန်ကြီးချုပ်ဟွန်ဆန်မြန်မာပြည်လာပြီးနောက်လာမယ့်အပတ်မှာပြုလုပ်မယ့်အာဆီယံနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများအစည်းအဝေးကိုစစ်ကောင်စီဝန်ကြီးဝဏ္ဏမောင်လွင်ကိုဖိတ်ကြားလိုက်တယ်။ဒါပေမယ့်အင်ဒိုနီးရှား၊မလေးရှား၊စင်ကာပူတို့ကမတက်ရောက်ကြလို့အစည်းအဝေးပျက်သွားပြီ။ကြည့်ကောင်းအောင်အကြောင်းပြချက်ပေးကြပေမယ့်စစ်ကောင်စီဝန်ကြီးကိုဖိတ်ကြားထားလို့မတက်ရောက်ကြတာပါ။ မင်းအောင်လှိုင်ကိုအတင်းလူရာသွင်းချင်တဲ့ဟွန်ဆန်တော့ကိုယ့်ရှူးကိုယ်ပတ်မျက်နှာပျက်ရပြီအကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီကိုနိုင်ငံတကာမှာဘယ်သူမှလက်မခံကြဘူး။အာဆီယံတခုလုံးဟာမပြတ်မသားလုပ်နေကြကြောင့်အခုဆိုရင်ပြိုကွဲမယ့်အန္တရာယ်နဲ့ပါရင်ဆိုင်နေရပြီ။အစည်းအဝေးမတက်ရလဲစစ်ကောင်စီကဘာမှခံစားနေမှာမဟုတ်တော့ဘူး။အာဆီယံကတော့ရှေ့ဆက်ဘယ်လိုကိုင်တွယ်မလဲစောင့်ကြည့်ရမယ်။

စစ်ကိုင်းတိုင်းပုလဲမြို့နယ်မှာပုလဲPDFခေါင်းဆောင်ဗိုလ်နဂါးကိုစစ်တပ်ကရဟတ်ယာဉ်သုံးစီးတောင်သုံးပြီးအလစ်အငိုက်ဝင်ဖမ်းဖို့ကြိုးစားတယ်။ဗိုလ်နဂါးလွတ်မြောက်သွားပေမယ့်သူရှိနေတဲ့ဦးနှောက်ရွာလေးကတော့ဖျက်စီးခံလိုက်ရတယ်။အပြစ်မဲ့ရွာသားတွေကိုဖမ်းထားပြီးတချို့ကိုစစ်သူပုန်တွေကသတ်ပစ်လိုက်ကြတယ်။ယင်းမာပင်ပုလဲနယ်တကြောကဒေသခံကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေအားကောင်းတော့စစ်ကောင်စီကထိုဒေသကိုစီးမိဖို့ဒီရက်ပိုင်းအသည်းအသန်ကြိုးစားနေတယ်။အဲ့ဒီဒေသတွေဆိုရင်သပိတ်ပွဲတွေကိုPDFအစောင့်အရှောက်တွေနဲ့ပြန်လည်ကျင်းပနေကြပြီ။ ကရင်ပြည်နယ်လေးကေကော်ဒေသမှာတော့တိုက်ပွဲကြီးတွေမဖြစ်တော့ပေမယ့်ထိတွေ့မှုတွေတော့နေစဉ်ရှိနေတယ်။တိုက်ပွဲတွေကကော့ကရိတ်ဖက်ရွှေ့သွားတယ်။လေးကေကော်မြို့ထဲမှာတော့စစ်သူပုန်တချို့ခိုအောင်းနေပြီးပြည်သူပိုင်အိမ်ရာတွေကိုဖောက်ထွင်းခိုးယူနေကြတယ်။ထိုင်းနယ်စပ်သောင်ရင်းမြစ်နဘေးမှာတော့စစ်ရှောင်စခန်းတွေအပြည့်ပဲ။

မတူပီတဝိုက်မှာ စစ်ကောင်စီတပ်တွေက ဒေသခံ ရွာသားတွေကို လူသားဒိုင်းအဖြစ် အသုံးပြုပြီးနောက် ၊ သတ်ဖြတ်ပစ်နေတာမှာ ၃ရက်အတွင်း ၁၀ယောက် ရှိသွားပြီလို့ CDF မတူပီက ပြောပါတယ်။ လတ်တလော အဲဒီ ဒေသတဝိုက်မှာ ထိပ်တိုက် ရင်ဆိုင် တိုက်ပွဲတွေ...

စစ်ရေးမှာ အမြဲတမ်း မှန်တယ်လို့ ပြောလို့ရတဲ့အချက်အလက်က တော်တော်နည်းတယ်။အဲ့နည်းနည်းထဲက ပြောပါဆိုရင်တော့အသာစီးရသူဟာနယ်မြေရှင်းတယ်ဆိုတဲ့အချက်ရယ်၊အလယ်စည်းအပိုင်းအခြားနယ်မြေစိုးမိုးမှုရယ်ပဲ။ အလယ်စည်းအပိုင်းအခြားနယ်မြေစိုးမိုးမှုဆိုတာကတော့အလယ်စည်းကိုကြည့်တယ်။နယ်မြေစိုးမိုးမှု အလယ်စည်းဟာ မြို့ဘက်ကို ကပ်လာရင် မြို့အထိုင်တပ်တွေအရေးနိမ့်လာတာကိုပြပြီးမြို့ပြနဲ့ ဝေးသွားရင်တော့အထိုင်တပ်တွေအားသာလာတာကိုပြတယ်။လောလောဆယ်မှာ တိုင်းဒေသကြီးတစ်ခုရဲ့ မြို့တော်ဆင်ခြေဖုံးအထိတိုက်ပွဲတွေကပ်လာတယ်။ပထမဆုံးနယ်မြေစည်းအရမ်းကျဉ်းလာတာကိုပြနေတယ်။စကစအခြေအနေကိုတော်တော်လေး မြင်သာလာတယ်။မြန်မာပြည် နိုင်ငံရေးသမိုင်းကို ပြန်ကြည့်ရင် ၁၉၈၈ နောက်ပိုင်းမှာ ခွန်ဆာက...

လွိုင်ကော်မြို့ကတိုက်ပွဲတွေမှာစစ်ကောင်စီဖက်ကရဟတ်ယာဥ်တွေသာမကတိုက်လေယာဉ်တွေပါသုံးပြီးအပြင်းအထန်တိုက်ခိုက်နေတယ်။မြေပြင်မှာလဲတင့်ကားတွေပါအသုံးပြုလာတယ်။ ဒါတောင်မှသူတို့ဘက်ကဆက်လက်အထိနာနေဆဲပဲ။မနေ့ကတိုက်ပွဲမှာဆိုစစ်သူပုန်သုံးဆယ်ခန့်သေဆုံးပြီးရဟတ်ယာဉ်တစီးနဲ့တင့်ကားတစီးပစ်ချဖျက်စီးခံလိုက်ရတယ်။သံချပ်ကာယာဉ်တစီးဆိုရင်ဘီးကျွတ်တဲ့အထိမောင်းပြေးသွားတယ်။ဒါတောင်PDF တွေဘက်ကလက်နက်ခဲယမ်းပြည့်စုံသေးတာမဟုတ်ဘူး။ မြို့ထဲမှာလဲဘယ်သူမှမရှိတော့ဘူး။ပိတ်မိနေတဲ့ပြည်သူတွေကိုတော့PDFတပ်ဖွဲ့တွေကကယ်ထုတ်နေရတယ်။သူတို့ကယ်ထုတ်ရင်ဖိခိုက်ကျဆုံးမှုတွေရှိလာတယ်။အများစုကတော့လွိုင်ကော်မြောက်ဖက်ကတောင်ကြီး၊ဆီဆိုင်မြို့တွေဘက်ပြေးနေကြရတယ်။စစ်ဘေးရှောင်တွေကိုလမ်းမှာစစ်တပ်ကအစစ်အဆေးအတားအဆီးတွေလုပ်ပြီးငွေညစ်နေတယ်လို့သိရတယ်။တကယ်သူပုန်တွေပဲ။စစ်ရှောင်ဦးရေလဲတသိန်းကျော်တိုးလာပြီပေါ့။    

ကယားပြည်နယ်မှာစစ်ကောင်စီတပ်တွေနဲ့KNDFတို့ရဲ့ တိုက်ပွဲတွေပြန်လည်ပြင်းထန်လာတယ်။ဒီတခါ​တော့တိုက်ပွဲတွေဟာပြည်နယ်မြို့တော်လွိုင်ကော်မြို့ထဲထိပြန့်နှံလာပြီ။အရင်ကလွိုင်ကော်တောင်ဘက်ဒီမော့ဆိုမြို့နားမှာပဲတိုက်ပွဲတွေရှိခဲ့တာ။ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့တွေဘက်ကထိုးစစ်စဆင်နေပြီလို့ယူဆရတယ်။ဒါဟာဒီတော်လှန်ရေးကာလမှာပြည်နယ်တစ်ခုရဲ့မြို့တော်အထိပထမဆုံးခြိမ်းချောက်နိုင်ခြင်းပဲ။ အရင်းအနှီးကလဲမသေးလှဘူး။အခုဆိုမြို့ပေါ်ကပြည်သူအတော်များများစစ်ဘေးရှောင်ဖို့စတင်ထွက်ခွာနေကြတယ်။ကယားပြည်နယ်မှာစစ်ဘေးရှောင်တွေတိုးလာတော့မယ်။