အာဏာသိမ်း ဒိုင်ယာရီ

စစ်တပ်လက်အောက်ခံပါတီကြီးဖြစ်တဲ့ကြံခိုင်ရေးပါတီညီလာခံပြုလုပ်လျက်ရှိတယ်။အခုညီလာခံမှာခေါင်းဆောင်တွေပြန်ရွှေးမှာဖြစ်ပြီးလက်ရှိဥက္ကဌဦးသန်းဌေးကဆက်မလုပ်တော့ဘူးလို့ကြေငြာထားတယ်။ညီလာခံဆုံးဖြတ်ချက်အရလဝကဝန်ကြီးဟောင်ဦးခင်ရီကဥက္ကဌဖြစ်လာတယ်။ ယခု ကြံ့ခိုင်ရေးပါတီ ခေါင်းဆောင်ပိုင်းအပြောင်းအလဲနှင့်ပတ်သက်ပြီး အာဏာသိမ်းစစ်ခေါင်းဆောင် လိုလားသည့်အမာခံများဖြင့် ပြန်လည်အစားထိုးကာမိုးကျရွှေကိုယ်တပ်ပိုင်းအရာရှိများပါတီမှာပိုမိုနေရာယူပါဝင်လာတယ်။ခင်ရီကိုပါတီခေါင်းဆောင်အဖြစ်မင်းအောင်လှိုင်ပဲတင်ထားတာပါ။ လက်ရှိဥက္ကဌဖြစ်လာတဲ့ခင်ရီဟာအမျိုးသားရေးအစွန်းရောက်တစ်ဦးအဖြစ်နာမည်ကြီးသူဖြစ်ပြီးမင်းအောင်လှိုင်ကိုအပြည့်အဝသစ္စာခံထားတယ်။မင်းအောင်လှိုင်ဟာကြံခိုင်ရေးပါတီကိုသူ့စိတ်တိုင်းကျပုံသွင်းပြီးစစ်တပ်ရဲ့အရံအင်အားအဖြစ်အသုံးချလို့ရအောင်လုပ်ဆောင်နေတယ်။

NUGကရန်ပုံငွေရှာတဲ့နောက်ထပ်အစီအစဉ်ဖြစ်တဲ့နွေဦးမန္တလေးအစီအစဥ်အတွက်မြေကွက်တွေကိုဒီလကစပြီးစတင်ရောင်းချလျက်ရှိတယ်။နွေဦးမန္တလေးအစီအစဥ်ဆိုတာမန္တလေးမြို့ကစစ်တပ်ပိုင်မြေတွေကိုအကွက်ရိုက်ပြီးရောင်းချနေတာပါ။ထိုအစီအစဉ်မှာန္တလေးနန်းတွင်းကမြေတွေနဲ့မန္တလေးတောင်ခြေကစစ်တပ်ပိုင်မြေတွေပါဝင်နေတယ်။အခုဆိုသုံးရက်အတွင်းဒေါ်လာကိုးသန်းကျော်ဖိုးလောက်ရောင်းချပြီးပြီ။ NUGကထိုကဲ့သို့ရန်ပုံငွေရှာဖွေမှုမျိုးတွေခုနောက်ပိုင်းမှာဆက်တိုက်လုပ်နေတယ်။ပထမဆုံးအင်းလျားလမ်းကမင်းအောင်လှိုင်ရဲ့အိမ်တွေကိုအရင်ရောင်းချတယ်။ပြီးတော့ရန်ကုန်ကစစ်တပ်ပိုင်မြေတွေကိုတော်လှန်ရေးပြီးရင်အသုံးချနိုင်ဖို့အခုကတည်းကလျော့စျေးနဲ့ကြိုပွိုင့်သဘောမျိုးရောင်းချတယ်။အခုဆိုမန္တလေးမြို့ဘက်ကိုခြေဦးလှည့်လာပြီ။ထိုအစီအစဥ်တွေကတဆင့်NUGဟာဒီလပိုင်းအတွင်းဒေါ်လာသန်းဆယ်နဲ့ချီပြီးရန်ပုံငွေတွေရှိလျက်ရှိတယ်။

နိုင်ငံတဝန်းမှာတရားဥပဒေစိုးမိုးမှုမရှိတော့လောင်းကစားအလုပ်တွေပေါများလာတယ်။နယ်မြို့တွေမှာဆိုစစ်ကောင်စီလက်အောက်ခံရဲတွေကိုယ်တိုင်လောင်းကစားဝိုင်းတွေကိုတရားဝင်ပုံစံမျိုးခွင့်ပြုလာကြတယ်။သူ့တို့အတွက်လဲဆက်ကြေးသဘောမျိုးရတော့ဝင်ငွေရွှင်တယ်လေ။ကြက်ဝိုင်း၊ဖဲဝိုင်းစသဖြင့်မျိုးစုံပဲ။လူတွေကလဲဝင်ငွေမရှိတော့ထွက်ပေါက်တစ်ခုအနေနဲ့လောင်းကစားဘက်ကိုပိုအားသန်လာကြတယ်။ရပ်ကွက်ထဲမှာဆိုနေ့စဉ်နှစ်လုံးသုံးလုံးထိုးတဲ့သူတွေပိုများလာတယ်။အရေးယူရမယ့်ရဲတွေကိုယ်တိုင်ကလွတ်ပေးထားတော့ပျော်ပျော်ပါးပါးလောင်းကစားလုပ်နေကြတာပေါ့။ စစ်ကိုင်တိုင်း၊ချင်းတွင်းမြစ်ထဲမှာလဲမြစ်ကြောင်းတစ်လျှောက်ဓားမြတိုက်နေတဲ့အဖွဲ့ကိုPDFတွေဖမ်းဆီးလိုက်ရတယ်။ခေတ်မကောင်းတဲ့အချိန်မှာထလာတတ်တဲ့တချို့တောကြောင်တွေကိုနယ်မြေစိုးမိုးမှုရယူထားတဲ့PDFတွေပဲတာဝန်ယူဖြေရှင်းပေးနေရတယ်။စစ်ကိုင်းတိုင်းထဲကတချို့ဒေသတွေမှာတော့အာဏာလေဟာနယ်ဖြစ်ပေါ်နေတာကိုအခွင့်ကောင်းယူပြီးမသမာသူတွေကဒုစရိုက်မှုတွေကျူးလွန်နေကြတယ်။    

ပြည်ပမှာရောက်ရှိနေတဲ့မော်ဒယ်အလှမယ်ဟန်လေးကိုစစ်ကောင်စီကထိုင်းနိုင်ငံလေဆိပ်အထိလိုက်လံဖမ်းဆီးဖို့ကြိုးစားခဲ့တယ်။ဟန်လေးဟာ၂၀၂၁နှစ်ကနိုင်ငံတကာမယ်ရွှေးပွဲတစ်ခုမှာစစ်အာဏာသိမ်းမှုအကြောင်းကမ္ဘာကသိအောင်ဖော်ထုတ်ခဲ့သူတစ်ဦးဖြစ်တယ်။ထိုအချိန်ကတည်းကသူမဟာမြန်မာပြည်ကိုပြန်မလာခဲ့ဘူး။ဒါကြောင့်စစ်ကောင်စီကအငြိုးထားပြီးနိုင်ငံပြင်ပအထိလိုက်လံဖမ်းဆီးဖို့ကြိုးစားနေတာပါ။ အလှမယ်ဟန်လေးဟာဘန်ကောက်လေဆိပ်ကတဆင့်ကိုရီးယားကိုသွားမယ့်ခရီးစဉ်မှာထိုင်းလေဆိပ်ရဲတွေကထိန်းသိမ်းလိုက်ပြီးဗီယမ်နမ်ကိုပို့ဖို့ကြိုးစားတယ်။ဗီယမ်နမ်ကမှတဆင့်မြန်မာပြည်ကိုပြန်ခေါ်ဖို့စစစ်ကောင်စီကစီစဉ်ထားတာပါ။ဟန်လေးကဒါကိုလက်မခံပဲဘန်ကောက်လေဆိပ်မှာပဲUNHCRကိုအကူအညီတောင်းခံခဲ့တယ်။UNHCRကလဲချက်ချင်းကူညီပေးပြီးထိုင်းအာဏာပိုင်တွေကတဆင့်သူမကိုလွှဲပြောင်းယူခဲ့တယ်။ထိုင်းနိုင်ငံမှာလဲသူမဟာပြစ်မှုကျူးလွန်ခဲ့ခြင်းမရှိတဲ့အတွက်အဆင်ပြေသွားတယ်။အခုတော့ကနေဒါနိုင်ငံမှာနိုင်ငံရေးခိုလှုံခွင့်ရသွားပါပြီ။ UNHCRကဒီနေရာမှာတော့အားကိုးရပါတယ်။ရှေ့မှာလဲမြန်မာပြည်မှာဆက်နေလို့အဆင်မပြေတော့တဲ့နိုင်ငံရေးသမားတွေကိုတတိယနိုင်ငံပို့ဆောင်ပေးခဲ့တယ်။ဒါပေမယ့်ထိုင်းမြန်မာနယ်စပ်မှာနိုင်ငံရေးခိုလှုံခွင့်တောင်းထားသူတွေအများကြီးကျန်သေးတယ်လို့သိရတယ်။စစ်ကောင်စီကတော့သူတို့လက်လှမ်းမှီသလောက်တော်လှန်ရေးသမားတွေကိုဖမ်းဆီးဖို့ကြိုးစားနေတယ်။

ကယားပြည်နယ်မြို့တော်လွိုင်ကော်လေဆိပ်မှာဆင်းလာတဲ့ခရီးသယ်တင်လေယာဥ်တစ်စီးသေနတ်နဲ့အပစ်ခံလိုက်ရတယ်။လေယာဥ်ပေါ်ပါလာသူတစ်ကျည်ထိမှန်ဒဏ်ရာရသွားတယ်။ဘယ်အဖွဲ့အစည်းကပစ်တာလဲ၊လေပေါ်မှာရှိနေတုန်းအပစ်ခံရတာလား၊မြေပြင်ရောက်မှအပစ်ခံရတာလားရှင်းရှင်းလင်းလင်းမသိရဘူး။ကယားပြည်နယ်မှာKNDFတွေကနယ်မြေအတော်များများတွေကနယ်မြေအတော်များများကိုစိုးမိုးထားတော့စစ်ကောင်စီကသူပုန်တွေလုပ်တာပါလို့လွှဲချတယ်။ဒါပေမယ့်လွိုင်ကော်လေဆိပ်ပတ်ဝန်ကျင်တစ်ခုလုံးကိုစစ်တပ်ကလုံခြုံရေးတင်းကျပ်ထားတယ်။ယုတ္တိကျကျတွေးကြည့်ရင်လဲလေပေါ်မှာရှိနေတဲ့လေယာဥ်ကိုသေနတ်နဲ့ထိမှန်အောင်ပစ်နိုင်ဖို့လုံးဝမဖြစ်နိုင်ဘူး။မြေပြင်ရောက်မှအပစ်ခံရရင်တော့စစ်တပ်ကသူ့လေယာဥ်သူပစ်တာပဲဖြစ်မှာပဲ။ပီးရင်ခရီးသယ်တင်လေယာဥ်ကိုသူပုန်တွေပစ်ပါတယ်ဆိုပြီးဒေသခံကာကွယ်ရေးအဖွဲ့တွေကိုနာမည်ဖျက်ဖို့လုပ်ကြံတာပဲဖြစ်နိုင်တယ်။စစ်ကောင်စီဟာယုတ်မာရိုင်းစိုင်းတဲ့နည်းလမ်းပေါင်းစုံသုံးပြီးတော်လှန်ရေးကိုနာမည်ဖျက်မှေးမိန်သွားအောင်လုပ်ဖို့အမျိုးမျိုးကြိုးစားနေတယ်။

NLDအစိုးရလက်ထက်ကသြစတေးလျနိုင်ငံသားစီးပွားရေးအကြံပေးပါမောက္ခရှောင်တာနယ်ကိုစစ်ကောင်စီကဖမ်းဆီးအမှုဆင်ပြီးအခုထောင်ဒဏ်သုံးနှစ်ချမှတ်လိုက်တယ်။မစ္စတာရှောင်တာနယ်ဟာဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ရင်းနှီးသူတစ်ဦးဖြစ်ပြီးNDLအစိုးရလက်ထက်တလျောက်လုံးတန်ဖိုးရှိတဲ့စီးပွားရေးဆိုင်ရာအကြံဉာဏ်တွေအများကြီးပေးခဲ့တယ်။ဒါပေမယ့်သူ့ကြောင့်စစ်တပ်ပိုင်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းကြီးတချို့အထိနာခဲ့လို့အခုချိန်မှာစစ်ကောင်စီကအငြိုးထားပြီးအပစ်မရှိပဲဖမ်းဆီးထောင်ချလိုက်တာပဲ။ဒီကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီးသြစတေးလျအစိုးရကသူ့ကိုပြန်လွတ်ပေးဖို့တောင်းဆိုနေတာကလွဲပြီးစစ်ကောင်စီကိုဘာမှမရေးမယူခဲ့ဘူး။သြစတေးလျအစိုးရရဲ့ပျော့ညံ့မှုကြောင့်စစ်ကောင်စီကလုပ်ချင်တိုင်းလုပ်နေတာဖြစ်တယ်။ဒါတောင်အခုချိန်ထိစစ်ကောင်စီကိုပိတ်ဆို့အရေးယူမှုတွေမပြုလုပ်သေးဘူး။စစ်ကောင်စီကတော့သူ့ကိုဆန့်ကျင်နေတဲ့နိုင်ငံတွေရဲ့နိုင်ငံသားတွေကိုလူမိုက်ဆန်ဆန်ပြန်ပေးဆွဲတဲ့သဘောနဲ့မတရားဖမ်းဆီးလျက်ရှိတယ်။

အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီလက်အောက်မှာရှိတဲ့ စစ်တပ်၊ ရဲ၊ ယာဉ်ထိန်း၊ ထွေအုပ်အပါအဝင် ဌာနဆိုင်ရာတွေက ဧရာဝတီတိုင်းအတွင်းက မြို့နယ်အများအပြားမှာ ပြည်သူတွေ ယာဉ်စည်းကမ်း၊ လမ်းစည်းကမ်းလိုက်နာရေးခေါင်းစဉ်နဲ့ ဒေသခံတွေရဲ့ ကား၊ ဆိုင်ကယ်နဲ့ စက်ဘီး၊ ဆိုက္ကားပါမကျန် တွေကို ဖမ်းဆီးစစ်ဆေးတာတွေ ပြုလုပ်နေတယ်။ စစ်ကောင်စီလက်အောက်က...

ကရင်ပြည်နယ်ဘက်မှာတော့ဒီရက်ပိုင်းထဲစစ်ကောင်စီတပ်စခန်းသုံးခုလောက်ကိုKNUကဆက်တိုက်တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်နေတယ်။မနေ့ကဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ဘုရားသုံးနယ်စပ်ဂိတ်နားကစခန်းသိမ်းတိုက်ပွဲမှာဆိုစစ်တပ်ဘက်ကဒုတပ်ရင်းမှုးတစ်ဦးပါသေဆုံးသွားတယ်။အရင်ကတိုက်ပွဲတွေကမြဝတီနယ်စပ်ဂိတ်နားကကော့ကရိတ်မြို့နယ်မှာသာဖြစ်ပွားခဲ့ပေမယ့်အခုနောက်ထပ်ထိုင်းမြန်မာနယ်စပ်ဂိတ်တစ်ခုဖြစ်တဲ့ဘုရားသုံးဆူဂိတ်ဘက်ကိုပြန့်နှံလာပြီ။ ဥကရစ်ထစခန်းသိမ်းတိုက်ပွဲမအောင်မြင်ပြီးနောက်သုံးလကျော်ခန့်မှာKNUကစခန်းသိမ်းတိုက်ပွဲတွေပြန်လည်ဖော်ဆောင်လာတာတယ်။ဒီရက်ပိုင်းဖြစ်တဲ့တိုက်ပွဲတွေမှာစစ်တပ်ဖက်ကလေကြောင်းပစ်ကူလဲမပေးနိုင်တော့တာတွေ့ရတယ်။ကရင်ပြည်နယ်ထဲအသစ်ပြောင်းလာတဲ့တပ်မ၄၄ကတပ်မမှုးလဲသူ့တပ်မမှာလူအင်အားအကျအဆုံးရောလက်နက်အင်အားအဆုံးအရှုံးပါများနေလို့နေပြည်တော်မှာအစစ်ဆေးခံနေရတယ်။မနှစ်ကဒီဇင်ဘာလမှာစစ်တပ်ကလေးလေကော်မှာစတင်ထိုးစစ်ဆင်ပြီးကရင်ပြည်နယ်ထဲစစ်မျက်နှာစဖွင့်ပြီးအခုတစ်နှစ်နီးပါးကြာလာတဲ့အချိန်မှာတော့စစ်တပ်ကခံစစ်သက်သက်ဖြစ်သွားပြီ။  

မနေ့ကရခိုင်ပြည်နယ်စစ်တွေမြို့ကိုဆေးဝါးပစ္စည်းတွေပို့စရာရှိလို့အဝေးဂိတ်ကိုသွားတယ်။ဒါပေမယ့်ရခိုင်ဘက်သွားတဲ့အဝေးပြေးကားလိုင်းတွေအကုန်ဆေးဝါးပစ္စည်းအတင်မခံကြဘူး။စစ်ကောင်စီကပိတ်ပင်ထားတယ်ပြောကြတယ်။ရခိုင်ပြည်နယ်ရဲ့မြို့တော်ဖြစ်တဲ့စစ်တွေကိုတောင်ဆေးဝါးတွေပို့မရဘူးဆိုရင်ရခိုင်ပြည်နယ်တစ်ခုလုံးအတွက်ဘယ်လိုလုပ်ကြမလဲ။ကြားရသလောက်တော့စစ်ကောင်စီဟာရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းကုန်စည်စီးဆင်းမှုကိုတင်းကျပ်ကန့်သတ်မှုတွေပိုမိုလုပ်ဆောင်လာတယ်။တိုက်ပွဲတွေဒီထက်ပိုပြီးပြင်းထန်လာရင်ရခိုင်ပြည်နယ်တစ်ခုလုံးကိုဖြတ်လေးဖြတ်လုပ်လာလိမ့်မယ်။ရခိုင်မှာစစ်တပ်ကအခြေအနေမကောင်းဘူးလေ။အခုတောင်တိုက်ပွဲတွေသိပ်မပြင်းထန်သေးတဲ့ကျောက်တော်နဲ့ကျောက်ဖြူမြို့တွေကစစ်ကောင်စီတပ်သားလေးဆယ်ကျော်အေအေထံလက်နက်ချလာကြတယ်။ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဘက်ကလဲသူ့နယ်မြေထဲနောက်တစ်ခါကျည်ကျရင်လက်တုန့်ပြန်တော့မယ်လို့ပြောလိုက်ပြီ။လာမယ့်ပွင့်လင်းရာသီမှာအခြေအနေတွေဒီထက်ပိုဆိုးလာလိမ့်မယ်။

ရန်ကုန်မှာအငြိမ်းစားဗိုလ်ချုပ်တစ်ဦးကိုUGတွေကလုပ်ကြံလိုက်တယ်။လုပ်ကြံခံရသူဟာဒုကာချုပ်စိုးဝင်းရဲ့ဆရာအရင်းဖြစ်ပြီးအာဏာသိမ်းမှုကိုပေါ်တင်ထောက်ခံခဲ့သူတစ်ဦးဖြစ်တယ်။ဒါဟာမိုင်တယ်ကအကြီးတန်းအရာရှိနဲ့ဗဟိုဘဏ်ဒုဥက္ကဌပြီးနောက်စစ်အုပ်ထဲကနောက်ထပ်အကောင်ကြီးကြီးနောက်တစ်ယောက်လုပ်ကြံခံရခြင်းပဲ။ဒါပေမယ့်အခုချိန်ထိစစ်အုပ်စုရဲ့အတွင်းစည်းကသူတွေကိုပစ်မှတ်မထားနိုင်သေးဘူး။ဒါပေမယ့်လဲအခုဖြစ်ရပ်ကြောင့်သူတို့အသိုင်းအဝိုင်းမှာသွေးပျက်နေကြတယ်။တချို့ဗိုလ်ချုပ်တွေဆိုရန်ကုန်ကနေနေပြည်တော်ပြောင်းကုန်ကြပြီ။စစ်အုပ်စုရုံးစိုက်ရာနေပြည်တော်မှာလဲလမ်းဆုံလမ်းခွတွေမှာဘန်ကာတွေဆောက်နေကြပြီ။မြို့အဝင်အထွက်ဂိတ်တွေမှာလဲအရင်ကထက်ပိုပြီးတင်းကျပ်ထားတယ်။နေပြည်တော်မှာတိုက်ခိုက်ခံရမှုတွေမရှိသလောက်ဖြစ်ပေမယ့်ဘန်ကာတွေဆောက်နေတာကြောင့်သူတို့ဘယ်လောက်သွေးပျက်နေတယ်ဆိုတာသိသာတယ်။အထက်ကပြောခဲ့သလိုပဲနောင်မှာစစ်အုပ်စုအတွင်းစည်းထဲကထိပ်တန်းအရာရှိတွေကိုပစ်မှတ်ထားနိုင်မယ်ဆိုရင်သူတို့ပိုပြီးသွေးပျက်လာလိမ့်မယ်။