မန္တလေးမှာခိုးဆိုလုယက်မှုတွေတော်တော်အခြေအနေဆိုးနေပြီ။လုယက်တာတင်မကတော့ပဲလူသတ်ဓားမြတိုက်အနုကြမ်းစီးမှုတွေပါဖြစ်ပေါ်လာပြီ။လမ်းမကြီးတွေပေါ်မှာတင်ဆိုင်ကယ်ရိုက်လုပြီးလူပါသေအောင်သတ်သွားတယ်။ကိုယ်ပိုင်ကားစီးသူတွေလဲမလုံခြုံတော့ဘူး။ကားပေါ်ထိတက်ပြီးလုယက်၊ပါသမျှဖုန်း၊ငွေစတဲ့ပစ္စည်းတွေအကုန်ယူပြီးလက်စဖျောက်ပစ်ကြတယ်။အခုနောက်ပိုင်းရွှေဆိုင်တွေဘဏ်တွေပါဓားမြတိုက်ခံနေရပြီ။ကျူးလွန်သူတွေကိုလဲဘယ်တော့မှမမိကြဘူး။ပြည်သူတွေကဝိုင်းဖမ်းပေးရတဲ့ဖြစ်စဉ်တစ်ခုနှစ်ခုကလွဲရင်ပေါ့။ရဲတိုင်တော့အဲ့ဒီအမှုကစုံးစုံးမြုပ်ပြီပဲ။လုံခြုံရေးတာဝန်ယူထားတဲ့ရဲနဲ့စစ်သားပြည်သူကိုမကာကွယ်ပဲအကြမ်းဖက်နေတာလူတိုင်းအသိပဲလေ။ အခုဆိုရင်မန္တလေးမှာအပြင်ထွက်ရင်ခိုးဆိုးလုယက်မှုတွေလဲကြောက်ရတယ်။လမ်းဆုံတွေမှာကင်းတွေချပြီးစစ်ဆေးရေးအမည်ခံပြည်သူတွေကိုငွေညစ်နေတဲ့ရဲခွေး၊စစ်ခွေးတွေကိုလဲကြောက်ရတယ်။အိမ်မှာဆိုင်မှာနေမယ်ဆိုလဲအနုကြမ်းစီးဓားမြတိုက်ခံရမှာကြောက်ရတယ်။ဘယ်လိုမှမလုံခြုံတော့တဲ့ခေတ်တစ်ခုကိုဖြတ်သန်းနေရတယ်။  

စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက် မြန်မာနိုင်ငံက အထည်ချုပ်အလုပ်သမား နှစ်သိန်း နှစ်သောင်းကျော် အလုပ်လက်မဲ့ ဖြစ်နေရတယ်လို့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ဥရောပသမဂ္ဂရုံးက ဒီကနေ့ ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ အလုပ်လက်မဲ့ ဖြစ်သူတွေထဲက လူဦးရေ တစ်သိန်းရှစ်သောင်းလောက်ဟာ အမျိုးသမီးတွေ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ နယ်ကနေ...

စစ်အာဏာသိမ်းပြီး ၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီကနေ ၂၀၂၂ ဧပြီလအထိ ၁၅ လအတွင်း မြေမြှုပ်မိုင်း အပါအဝင် စစ်ကျန် လက်နက်ပစ္စည်းပေါက်ကွဲမှုကြောင့် ကလေးငယ် ၁၁၅ ဦးအထိ သေဆုံး၊ ဒဏ်ရာရခဲ့တယ်လို့ UNICEF Myanmar က ဇွန်...

ဒီနေ့ဝါဆိုလပြည့်နေ့၊ဘုရားပေါ်မှာလူတွေအများကြီးပဲ။လူတွေတော်လှန်ရေးကိုသွေးအေးသွားပြီးအပျော်အပါးပဲမက်နေပြီလား။သို့လောသို့လောအတွေးတွေထွက်လာတယ်။တော်လှန်ရေးကာလတစ်နှစ်ခွဲကျော်ကြာလာတဲ့အချိန်မှာဘယ်သူမှစိတ်ထဲဒီအကြောင်းပဲတွေးမနေနိုင်တော့ဘူး။စိတ်ထွက်ပေါက်ကိုယ်စီရှာလာကြတယ်။ဒါကြောင့်စစ်ပွဲတွေမဖြစ်ပွားသေးတဲ့မြို့ကြီးတွေမှာပုံမှန်အခြေအနေပြန်ဖြစ်လာတယ်။ ပုံမှန်အခြေအနေဆိုပေမယ့်ငြိမ်းငြိမ်းချမ်းချမ်းတော့မဟုတ်ဘူး။ဒီနေ့ကိုပဲရန်ကုန်မှာပေါက်ကွဲမှုသုံးကြိမ်ဖြစ်ပွားပြီးလူသေဆုံးမှုတွေပါရှိခဲ့တယ်။မနက်ပိုင်းတာမွေမှာUGအဖွဲ့တွေစစ်တပ်ကင်းချရာနေရာမှာထောင်ထားတဲ့ဗုံးကိုအမှိုက်ကောက်သမားကတွေ့ရှိသတင်းပေးလိုက်ပြီးလမ်းလယ်ခေါင်မှာပဲစစ်တပ်ကဖောက်ခွဲလိုက်လို့အနီးအနားကပြည်သူတွေအထိတ်တလန့်ဖြစ်ကုန်ကြတယ်။နေ့လည်ပိုင်းမှာတော့မြေနီကုန်းမှာစစ်တပ်ကလုပ်တယ်လို့ယူဆရတဲ့ပေါက်ကွဲမှုတစ်ခုဖြစ်လို့အမျိုးသမီးပြည်သူဆယ်ဦးခန့်ဒဏ်ရာရရှိသွားပြီးနှစ်ဦးကတော့ဆေးရုံမှာသေဆုံးသွားတယ်။ ဒီလိုအခါကြီးရက်ကြီးမျိုးမှာစစ်ကောင်စီဟာလူစည်ကားရာနေရာတွေမှာဖောက်ခွဲမှုတွေပြုလုပ်ပြီးPDFတွေကိုအပစ်ပုံချလေ့ရှိတယ်။ဒါကိုလဲလူတွေကအမှတ်မရှိပဲပျော်ပါးသွားလာနေကြဆဲပဲ။

ဒီရက်ပိုင်းမြန်မာတနိုင်ငံလုံးမှာ‌မြေငလျင်ငယ်လေးတွေမကြာခဏလှုပ်နေတယ်။သတိထားရမယ့်အချက်ဖြစ်ပြီးဒီအချိန်မြေငလျင်ကြီးတစ်ခုသာဖြစ်လာရင်ပြည်သူတွေအတွက်မနှစ်ကဒီအချိန်ကိုဗစ်ဖြစ်ခဲ့သလိုကပ်ဆိုးကြီးတစ်ခုကြောင့်လူတွေသောက်သောက်လဲသေကြလိမ့်မယ်။စစ်ကောင်စီကတော့ဘာမှတာဝန်ယူဆောင်ရွက်ပေးမှာမဟုတ်ဘူး။ ဝါဆိုလမှာငလျင်လှုပ်ရင်မင်းပြောင်းမင်းလွှဲဖြစ်တတ်တယ်လို့မြန်မာအယူအဆမှာရှိတယ်။အခုလောလောဆယ်အင်္ဂလန်မှာဝန်ကြီးချုပ်ပြုတ်ကျသွားပြီးဂျပန်မှာရှင်ဆိုအာဘေးလုပ်ကြံခံရတယ်။သိရိလင်္ကာမှာဆိုလူထုအုံကြွမှုကြောင့်သမ္မတတောင်ထွက်ပြေးနေရပြီ။မြန်မာပြည်ကမင်းအောင်လှိုင်ကတော့အခုချိန်ထိဘာမှမဖြစ်သေးဘူး။မင်းဆိုးမင်းညစ်တွေရဲ့သက်တန်းကရှည်ကြာလွန်းတယ်။

ပြည်တွင်းမှာSKDစနစ်နဲ့မော်တော်ကားတွေထုတ်လုပ်နေတဲ့ဆူဇူးကီးနဲ့ဟွန်ဒိုင်းအပါအဝင်ကားစက်ရုံအတော်များများထုတ်လုပ်မှုကိုရပ်တန့်လိုက်ပြီ။စစ်ကောင်စီရဲ့ဒေါ်လာကန့်သတ်ချက်ကြောင့်လိုအပ်တဲ့ပစ္စည်းတွေတင်သွင်းခွင့်မရတာကြောင့်လို့သိရတယ်။ဒါကြောင့်စက်ရုံထုတ်ကားဈေးတွေခုန်တက်ကုန်တယ်။ပြည်ပကကားတင်သွင်းခွင့်ကိုလဲပိတ်ထားတာကြောင့်ကားဈေးကွက်မှာသိန်းရာချီပြီးဈေးတွေတက်ကုန်ပြီ။အရင်တုန်းကလခစားဝန်ထမ်းတွေကားဝယ်စီးဖို့အိပ်မက်မက်နိုင်ပေမယ့်အခုဒီအခြေအနေနဲ့ကဘယ်လိုမှမဖြစ်နိုင်တော့ဘူး။ကားဝယ်စီးနိုင်လဲလက်ရှိဆီဈေးနဲ့ကဘီးလိမ့်ဖို့တောင်အတော်စဉ်းစားရမယ်။လူလတ်တန်းစားအလွှာတွေကိုအဓိကထိခိုက်သွားတယ်။ပြည်ပကကားတင်သွင်းခွင့်ပြန်ပေးမှကားဈေးတွေပြန်ကျနိုင်မှာဖြစ်ပြီးထိုအချက်ကလဲလက်ရှိစစ်ကောင်စီမှာဒေါ်လာရှားပါးနေတဲ့အတွက်မဖြစ်နိုင်ဘူး။ဒီအတိုင်းဆိုရင်အရင်စစ်အစိုးရခေတ်တုန်းကလိုကားဈေးတွေထောင်ချီမြင့်တက်လာလိမ့်မယ်။

စစ်ကောင်စီဟာသူတို့ရဲ့နောက်ဆုံးထွက်ပေါက်အဖြစ်၂၀၂၃မှာရွှေးကောက်ပွဲလုပ်ပြီးအခုမတရားလုယူထားတဲ့တိုင်းပြည်အာဏာကိုတရားဝင်အောင်လုပ်ဖို့ကြိုးစားနေတယ်။သူတို့လုပ်မယ့်ရွှေးကောက်ပွဲဆိုတာကလဲပီအာစနစ်ဖြစ်ပြီးလွတ်တော်မှာအလိုအလျောင်နှစ်ဆယ့်ငါးရာခိုင်နှုန်းရထားတဲ့စစ်တပ်ကတသက်လုံးတိုင်းပြည်ကိုအုပ်ချုပ်လို့ရမယ့်နည်းလမ်းပဲ။ထိုရွှေးကောက်ပွဲပြန်လုပ်ပေးမယ်ဆိုတဲ့ကတိနဲ့အာဆီယံနဲ့နိုင်ငံတကာကိုချွေးသိပ်ထားတယ်။ အခုလက်ရှိအနေအထားအရစစ်ကောင်စီဟာစစ်ရေးရောနိုင်ငံရေးမှာပါထွက်ပေါက်ပိတ်နေတယ်။ဒါကြောင့်ထိုရွှေးကောက်ပွဲနဲ့ထွက်ပေါက်ရှာဖို့ကြိုးစားလျက်ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့်၂၀၂၃မှာသူတို့ပြုလုပ်ပေးမယ်ဆိုတဲ့‌ရွှေးကောက်ပွဲဟာဖြစ်လာနိုင်စရာအကြောင်းမရှိဘူး။ဘာလို့လဲဆိုတော့လက်ရှိအခြေအနေမှာတင်မြို့ကြီးတွေကလွဲလို့တစ်နိုင်ငံလုံးမှာစစ်ဖြစ်နေပြီ။အခြေအနေဟာဒီထက်ပိုဆိုးလာဖို့ပဲရှိမယ်။ဘယ်ဘက်ကနိုင်မယ်ဆိုတာအခုအချိန်ထိပြတ်ပြတ်သားသားမသိသေးပေမယ့်လာမယ့်တနှစ်အတွင်းတော့အရင်လိုငြိမ်းငြိမ်းချမ်းချမ်းပြန်မဖြစ်တော့ဘူးဆိုတာသေချာတယ်။ပြည်သူတစ်ရပ်လုံးကလဲစစ်ကောင်စီရဲ့ရွေးကောက်ပွဲကိုအယုံအကြည်ရှိဖို့နေနေသာသာစကားထဲတောင်အရေးလုပ်ပြီးထည့်မပြောကြဘူး။တစ်ခုရှိတာကစစ်အုပ်စုဟာသူတို့လုပ်နေကြအတိုင်းညစ်လုံးတွေ၊မသမာမှုမျိုးစုံတွေသုံးပြီးမရမကလုပ်လာနိုင်တယ်။အချိန်ကတော့ဝေးပါသေးတယ်။လာမယ့်တစ်နှစ်အတွင်းဘာတွေဖြစ်လာမလဲဆိုတာဘယ်သူမှမခန့်မှန်းနိုင်ဘူးလေ။

စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းခဲ့တဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ လက်ရှိအခြအနေဟာ တည်ငြိမ်လုံခြုံမှု ရှိရမယ့်အစား သီးခြားခွဲထွက်နိုင်ငံတွေအဖြစ်၊ ပြိုကွဲသွားနိုင်တဲ့ အခြေအနေမှာ ရှိနေကြောင်း၊ စစ်တပ်အနေနဲ့လည်း ဆက်လက်တည်တံ့နိုင်အောင် အတော်ကြိုးစား ရုန်းကန်နေရကြောင်း အရှေ့တောင်အာရှဆိုင်ရာ သုတေသီတစ်ဦးဖြစ်တဲ့ Michael Martin ရဲ့ သုံးသပ်ချက်သတင်းဆောင်းပါး...

မွန်ပြည်နယ် သထုံမြို့နယ် ထုံးဘိုလေးကျေးရွာကို အကြမ်းဖက် စစ်တပ်က ဇွန်လ ၂၅ ရက်နေ့တွင် ဝင်ရောက် စီးနင်းပြီး ဒေသခံ ပြည်သူ ၃ ဦးကို ဖမ်းဆီးသတ်ဖြတ်ခဲ့ကြောင်း KNU-ကရင်အမျိုးသား အစည်းအရုံး ဗဟိုက တရားဝင် ထုတ်ပြန်ထားသည်။...

အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီပြောခွင့်ရ ဇော်မင်းထွန်းမှ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် ဆွေးနွေးရေးသည် “မဖြစ်နိုင်စရာ မရှိ” ဟု ပြော၍မရကြောင်း ကောက်ကာငင်ကာ ပြောဆိုလိုက်ပြီ ဖြစ်သည်။ မကြာသေးမီအတောအတွင်းကပင် “ဥပဒေ အထက် မည်သူမျှ မရှိ” ကို ၎င်း၏ပါးစပ်ကပင် ပြောဆိုထား...