Military Coup Myanmar

တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေဘက်မှာ ငြိမ်သက်နေသလိုဖြစ်နေပေမယ့်စစ်ကောင်စီကတော့ သူ့အလုပ်သူ့ဆက်တိုက်လုပ်နေပါတယ်။တနိုင်ငံလုံးမှာ အတင်းအဓ္ဓမပေါ်တာဆွဲပြီးစစ်သားဟု ဆောင်းနေတာအပတ်စဥ်၁၀အထိရောက်ရှိလာပြီဖြစ်ပါတယ်။ဒါ့ကြောင့် အနည်းဆုံးအင်အားလေးသောင်းခန့်စုဆောင်းမိသွားပြီလို့ ခန့်မှန်းလို့ရတယ်။စစ်တပ်ဟာသူ့အင်အားကို ပြန်လည်တည်ဆောက်နေပြီးအချို့ဒေသတွေမှာ တန်ပြန်ထိုးစစ်အသေးစားလေးတွေကိုပြန်လည်စတင်လာနိုင်နေပါပြီ။ဒါ့ကြောင့် တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေဘက်ကလဲ စစ်ရေးအရှိန်ရပ်တန့်နေရင်စစ်ကောင်စီကပြန်လည်အသာစီးယူသွားနိုင်တယ်။အခုလောလောဆယ်အ​ချိန်မှာ စစ်တပ်ရဲ့လက်နက်ထုတ်စက်ရုံတွေရှိတဲ့ နိုင်ငံအနောက်ပိုင်းဒေသတွေနဲ့စစ်ကိုင်း၊မကွေးစတဲ့မြေလတ်ဒေသတွေကို အားယူပြီးထိုးစစ်ကြီးတစ်ခုစဖို့မျှော်လင့်မိတယ်။ကျန်တဲ့​ကရင်နဲ့ရှမ်းမြောက်ဒေသတွေကိုတော့ သိပ်မျှော်လင့်လို့မရတော့ပါဘူး။ဒီနှစ်မိုးရာသီမတိုင်ခင်မှာ နောက်တလှိုင်းမစနိုင်ရင်တော့ ၂၀၂၅အကုန်အဖြေတစ်ခုခုထွက်ဖို့က အလှမ်းဝေးနေဦးမှာပဲ။

ဒီနှစ်ဆန်းပိုင်းကစပြီးတနိုင်ငံလုံးမှာ တော်လှန်စစ်ပွဲအရှိန်သိသိသာသာ လျော့ကျလာပါတယ်။၂၀၂၄စက်တင်ဘာလလောက်ကစပြီး ရှမ်းမြောက်မှာတရုတ်ဖိအားကြောင့်အပစ်ရပ်လိုက်ရပေမယ့် ရခိုင်၊ကချင်စတဲ့ဒေသတွေမှာ စစ်ကောင်စီကိုမြို့သိမ်းတိုက်ပွဲတွေ ဆက်လက်ဆင်နွဲကြတယ်။ဒီလိုနဲ့၂၀၂၅ခုနှစ်ထဲရောက်လာချိန်မှာတော့ ရခိုင်​မှာလဲတိုင်းစစ်ဌာနချုပ်ကြီးတစ်ခုအပါအဝင် ပြည်နယ်တစ်ခုလုံးသိမ်းပြီးသွားပြီ။ဒါကြောင့်အေအေတပ်တော်ဟာ ပြည်မဘက်ကိုသွေးတိုးစမ်းတိုက်ပွဲတွေလောက်သာဖော်ဆောင်နေပြီး ထိုးစစ်ကြီးတွေရပ်ထားတယ်။ကချင်ပြည်နယ်မှာလဲKIAကဗန်းမော်မြို့ကို သိမ်းနိုင်ဖို့ကြိုးစားနေရတဲ့အတွက်အခြားနေရာတွေမှာ စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွေမရှိသလောက်နည်းပါးသွားတယ်။အခြားဒေသကြီးတွေမှာလဲ အထင်ကြီးလောက်စရာစစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွေ မတွေ့ရတဲ့အတွက်၂၀၂၅ခုနှစ်ထဲမှာစစ်ရေးအရှိန်ရပ်တန့်နေသလို ဖြစ်နေတယ်။ဒါဟာတော်လှန်ရေးအတွက်​ကောင်းတဲ့လက္ခဏာတစ်ခုတော့ မဟုတ်ပါဘူး။

ရှမ်းပြည်နယ်နဲ့ကရင်နီပြည်နယ်အစပ်က မိုးဗြဲမြို့ကိုပြန်ရဖို့စစ်ကောင်စီက ဒီနှစ်ဆန်းပိုင်းကတည်းကထိုးစစ်ဆင်နေပါတယ်။ဇန်နဝါရီလအစကတည်းက ထိုဒေသမှာကရင်နီတော်လှန်ရေးတပ်တွေနဲ့စစ်ကောင်စီတပ်တွေ နေ့စဥ်တိုက်ပွဲပြင်းထန်နေတယ်။ထိုးစစ်ဆင်လာတာ တလ​ကျော်ကြာသည်အထိတော်လှန်ရေးတပ်တွေက အကောင်းဆုံးခုခံထားနိုင်ပါတယ်။စစ်ကောင်စီဟာ မိုး​​​​ဗြဲကိုပြန်ရရင်လွိုင်ကော်အထိလမ်းတလျောက်အတားအဆီးမရှိ ထိန်းချုပ်သွားနိုင်မှာဖြစ်ပြီး ထိုမှတဆင့်စစ်အင်အားတွေတိုးချဲ့ကာတော်လှန်ရေးတပ်တွေ ခြေကုတ်ယူထားတဲ့ဒီမော့ဆိုမြို့နဲ့သံလွင်မြစ်အရှေ့ခြမ်းကိုပါ ခြိမ်းခြောက်နိုင်မှာမို့မိုးဗြဲမြို့ကိုထိန်းချုပ်နိုင်ရေးနှစ်ဘက်လုံးကအသည်းအသန် ကြိုးစားနေကြပါတယ်။နေပြည်တော်နဲ့သိပ်မဝေးတဲ့ ကရင်နီပြည်နယ်မှာတော့ တော်လှန်ရေးတပ်တွေဟာခံစစ်အသွင်နဲ့သာ စစ်ကောင်စီကိုရင်ဆိုင်ထားနိုင်ကြတယ်။

ထိုင်းဘက်ကလျှပ်စစ်ဓာတ်အားဖြတ်​​တောက်လိုက်ပေမယ့် မြဝတီမြို့ပတ်ဝန်းကျင်ကကျားဖြန့်လုပ်ငန်းတွေကို မထိပဲမြို့ခံပြည်သူတွေသာ ထိခိုက်နေပါတယ်။မြို့နယ်ဆေးရုံလိုနေရာမျိုးတွေမှာ လျှပ်စစ်မီးမရတော့တာကြောင့် လူနာတွေဒုက္ခရောက်ကုန်ကြတယ်။ကျားဖြန့်လုပ်ငန်းတွေကတော့ ပုံမပျက်ပဲဆိုလာတွေမီးစက်တွေနဲ့ဆက်လက်လည်ပတ်နေကြဆဲပဲ။ဒါ့ကြောင့်ထိုင်းဘက်က မနေ့ကစပြီးလောင်စာဆီ၊စက်သုံးဆီပါ စတင်ဖြတ်တောက်လိုက်ပါပြီ။ထိုင်းဘက်ခြမ်းကဆီတင်ကားတွေကို မြဝတီဘက်ဝင်ခွင့်မပေးတော့ပါဘူး။မြဝတီဘက်မှာရှိတဲ့ဆီဆိုင်ကြီးတွေ ပိတ်လိုက်ရပြီ။စက်သုံးဆီပါ ဖြတ်တောက်ခံရတာကြောင့်မြို့နေလူထုတွေ ပိုမိုဒုက္ခများကုန်တယ်။မြဝတီကမော်တော်ယာဥ်တွေ ဆီထည့်ချင်ရင်ထိုင်းဘက်ကိုသွားထည့်နေရတယ်။လျှပ်စစ်ဓာတ်အားနဲ့လောင်ဟာ ဆီပါရုတ်တရက်ဖြတ်တောက်ခံရကြောင့် တမြို့လုံး​ရုတ်ရုတ်သဲသဲတွေ ဖြစ်ကုန်ကြပြီ။အခုချိန်ထိတော့ကျားဖြန့်လုပ်ငန်းတွေအပေါ် ထိခိုက်မှုရှိလာတာမတွေ့ရသေးပါဘူး။ဒါ့ပေမယ့်စောချစ်သူတို့အဖွဲ့​ကတော့ မတရားဖမ်းဆီးနှိပ်စက်ခိုင်းစေခံနေရတဲ့ နိုင်ငံခြားသားတချို့ကို...

USAIDကိုရံပုံငွေဖြတ်တောက်လိုက်ခြင်းဟာ နယ်စပ်မှာသာမကပြည်တွင်းမှာပါ အကျိုးသက်ရောက်မှုတွေရှိလာတယ်။ထိုအဖွဲ့ဟာNGOမှတဆင့် HIVနဲ့ တီဘီဆေးတွေကိုအဓိကထောက်ပံပေးနေတာပါ။ထိုအဖွဲ့မရှိတော့ရင်ပြည်တွင်းက HIVနဲ့တီဘီလူနာတွေ ဆေးအချိန်မီရရှိဖို့အခက်အခဲတွေဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။အခုတောင်USAIDကထောက်ပံထားတဲ့ NGOတချို့ပိတ်သိမ်းဖို့လုပ်နေပါပြီ။စစ်ကောင်စီကလဲ ထိုကိစ္စကိုတာဝန်ယူမှာမဟုတ်ပါဘူး။ထရန့်အမေရိကန်သမ္မတဖြစ်လာတာ တော်လှန်ရေးအတွက်ကောင်းမကောင်းမသိသေးခင်မှာပဲ ​မြန်မာပြည်သူတွေအတွက်တော့ ဆိုးကျိုးတွေစတင်ဖြစ်ပေါ်လာနေပါပြီ။

အမေရိကန်မှာဒေါ်နယ်ထရန့်သမ္မတဖြစ်လာပြီးနောက် သူ့နိုင်ငံမှာအကြောင်းအမျိုးမျိုးနဲ့ခိုလှုံနေတဲ့အခြားနိုင်ငံသားတွေကို ဖမ်းဆီးပြီးပြန်လွတ်နေတဲ့အပြင်အမေရိကန်ထဲရောက်လာမယ့် နောက်ထပ်ဒုက္ခသည်တွေကို ခိုလှုံခွင့်မပေးတော့ပါဘူး။ဒါကြောင့်ထိုင်းနယ်စပ်ကနေအမေရိကန်ကို ခုံလှုံခွင့်ရဖို့စောင့်ဆိုင်းနေတဲ့ မြန်မာဒုက္ခသည်တွေကို အကျိုးသက်ရောက်မှုများစွာရှိလာစေပါတယ်။စစ်ကောင်စီမင်းမူနေတဲ့အတွက်မြန်မာပြည်ကိုလဲ ပြန်လို့မရတော့တာကြောင့်ဒီအရေးအခင်းကြီးမပြီးမချင်း နယ်စပ်မှာပဲသောင်တင်နေတော့မှာပါ။ ဒီထက်ပိုဆိုးတာကဒေါ်နယ်ထရန့်ဟာ အမေရိကန်ကနိုင်ငံတကာလူသားချင်းစာနာမှုအကူအညီပေးရေးအဖွဲ့ကြီးဖြစ်တဲ့ USAIDရဲ့ရံပုံငွေတွေကိုရုတ်တရက် ဖြတ်တော​က်လိုက်တာကြောင့်ထိုဒုက္ခသည်တွေအတွက် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုလုပ်ငန်းတွေ ရုတ်ချည်းရပ်တန့်သွားတယ်။နယ်စပ်မှာအကူအညီပေးနေတဲ့ ဆေးရုံ၊ဆေးခန်းတွေပိတ်လိုက်ရတာကြောင့် အရေးပေါ်လူနာတွေ သေဆုံးမှုတွေရှိလာတယ်။ထိုပြည်သူတွေအများစုဟာ စစ်ရှောင်သူတွေဖြစ်ပြီးအခုတော့...

ကျားဖြန့်လူလိမ်ဂိုဏ်းတွေတည်ရှိရာမြဝတီမြို့နဲ့ပတ်ဝန်းကျင်ကိုထိုင်းနိုင်ငံဘက်ကလျှပ်စစ်မီးတွေရုတ်တရက်ဖြတ်တောက်လိုက်ပါတယ်။ထိုဂိုဏ်းတွေထိုဒေသမှာအလုပ်ဖြစ်နေတာဟာထိုင်းနိုင်ငံဘက်ကလျှပ်စစ်ဓာတ်အားပေးထားတာကြောင့်ဆိုပြီးစစ်ကောင်စီကစွပ်စွဲအပြီးမှာထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်အမိန့်နဲ့အခုလိုဖြတ်တောက်လိုက်တာပါ။ဒါ့အပြင်ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်ဟာတရုတ်သမ္မတနဲ့တွေ့ဖို့ရှိနေချိန်တာတရုတ်ဆီကမျက်နှာကောင်းရစေမယ့်ရည်ရွယ်ချက်လဲပါတာပေါ့။ထိုင်းမြန်မာနယ်စပ်တလျောက်နေရာငါးခုလောက်ကိုလျှပ်စစ်ဓာတ်အားဖြတ်တောက်လိုက်ရာမှာရှမ်းပြည်နယ်အရှေ့ပိုင်းနယ်စပ်မြို့ဖြစ်တဲ့တာချီလိတ်မြို့လဲပါဝင်နေတယ်။တာချီလိတ်ကတော့လာအိုဘက်ကလျှပ်စစ်ဓာတ်အားကိုအစားထိုးယူထားတယ်လို့သိရတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံဟာထိုင်းမြန်မာနယ်စပ်ကသူတို့ကိုဒုက္ခပေးလိမ်လည်နေတဲ့ကျားဖြန့်လုပ်ငန်းတွေကိုဇင်ယော်စစ်ဆင်ရေးနဲ့နှိမ်နင်းသွားမယ်လို့ပြောကြားပြီးတဲ့နောက်တင်းကြပ်မှုတွေစတင်ဖြစ်ပေါ်လာပါပြီ။လျှပ်စစ်မီးဖြတ်တောက်ရုံနဲ့ကျားဖြန့်လုပ်ငန်းတွေရပ်တန့်မသွားလောက်သေးပါဘူး။ထိုလုပ်ငန်းတွေဟာအစောပိုင်းကတည်းကမီးစက်တွေ၊ဆိုလာစနစ်တွေနဲ့လုပ်ကိုင်နေကြတာပါ။စစ်ကောင်စီကတော့ထိုကိစ္စကိုမသိချင်ယောင်ဆောင်နေဆဲပါ။

အာဏာသိမ်းပြီး လေးနှစ်ပြည့်ချိန် စစ်ကောင်စီက ရှေ့လုပ်ငန်းစဉ် ၅ ရပ်၊ ဦးတည်ချက် ၉ ရပ်ကို ပိုမြန်ဆန် ထိရောက်ရန်ဆိုကာ ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး ဒုဗိုလ်ချုပ်ကြီး ရာပြည့်အပါအဝင် အစိုးရအဖွဲ့ဝင် အပြောင်းအလဲလုပ်ခဲ့သလို ဒေါက်တာ သက်သက်ခိုင် နှင့် ဝန်ကြီး...

NUGက လွတ်မြောက်နယ်မြေမှာ တက္ကသိုလ်ဖွင့်လှစ်မယ်​လို့​ ပြောကြားပြီးနောက်မှာပဲ စစ်ကောင်စီကထိုနေရာကို ဗုံးကြဲဖျက်စီးခဲ့ပါတယ်။ မြိုင်မြို့နယ် အနောက်ပိုင်းမှာ  ဖွင့်လှစ်ထားတဲ့ NUG ရဲ့ အောင်ဆန်းပညာရပ်စုံ တက္ကသိုလ်ကို ပေါင် ၅၀၀ ဗုံး ငါးလုံးခန့် ကြဲတိုက်ခိုက်တာဖြစ်တယ်။ ထိုတက္ကသိုလ်ဟာ ဖွင့်ပွဲပြုလုပ်မှာဖြစ်တာကြောင့်...

ဒီလေးနှစ်အတွင်းမှာတိုးတက်လာတာကတော့တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေရဲ့စစ်ရေးအခြေအနေပါပဲ။၂၀၂၃နိုဝင်ဘာလ၁၀၂၇စစ်ဆင်​ရေးစတင်ပြီးနောက်စစ်ကောင်စီကိုစစ်ရေးအရအဆက်မပြတ်ဖိအားပေးနိုင်လာပြီးအခုဆိုရင်တနိုင်ငံလုံးမှာမြို့ပေါင်း၉၃မြို့အထိတော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေသိမ်းပိုက်ထားနိုင်ပါတယ်။တနိုင်ငံလုံးမှာမြို့ပေါင်းသုံးရာကျော်ရှိတဲ့အတွက်သုံးပုံတစ်ပုံခန့်ကိုသိမ်းပိုက်နိုင်တဲ့သဘောပါ။ဒါ့အပြင်အနည်းဆုံးနိုင်ငံဧရိယာရဲ့တဝက်ခန့်ကိုထိန်းချုပ်ထားနိုင်နေပါပြီ။စစ်တမ်းတွေအရစစ်ကောင်စီဟာမြို့ပေါင်းတစ်ရာကျော်ခန့်ကိုသာထိန်းချုပ်နိုင်ပါတော့တယ်။ စစ်ရေးပိုင်းမှာတိုးတက်နေပေမယ့်နိုင်ငံရေးပိုင်းမှာတော့တိုးတက်မှုမရှိသလောက်ပါပဲ။ပြည်တွင်းမှာလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များစွာကွဲထွက်နေပြီးအခုအချိန်ထိစုစည်းနိုင်မှုမရှိသေးပါဘူး။ကိုယ့်အစီအစဥ်နဲ့ကိုယ်သာစစ်ဆင်ရေးတွေဖော်ဆောင်နေကြတယ်။NUGရဲ့အခြေအနေဟာလဲသိသိသာသာတိုးတက်လာခြင်းမရှိသေးပါဘူး။အခြားEAOတွေကိုစည်းရုံးနိုင်စွမ်းမရှိဘူးဖြစ်နေတယ်။နိုင်ငံရေးပိုင်းမှာတိုးတက်မှုမရှိတဲ့အခြေအနေကြောင့်သိသာတဲ့ထိခိုက်မှုတွေအခုချိန်မှာစတင်ဖြစ်ပေါ်လာနေပါပြီ။တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေကိုနိုင်ငံတကာကအသိအမှတ်မပြုသေးဘူး။တရုတ်ဆိုရင်စစ်ကောင်စီဘက်ကိုသိသိသာသာပါသွားခဲ့တယ်။ဒီအချက်ကိုဒီနှစ်ထဲမှာမပြင်နိုင်ရင်တော်လှန်ရေးအောင်မြင်ဖို့အခက်အခဲတွေအများကြီးဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။