အာဏာသိမ်း ဒိုင်ယာရီ

အကြမ်းဖက်စစ်တပ်ကပြည်သူတွေကိုခေါင်းဖြတ်သတ်ဖြတ်ခြင်း၊အမျိုးသမီးများကိုမုဒိန်းကျင့်ခြင်း၊အရပ်သားများကိုလက်နက်ကြီးဖြင့်တိုက်ခိုက်ခြင်းအပါအဝင်အစုလိုက်အပြုံလိုက်သတ်ဖြတ်မှုတွေကိုအရှိန်မြင့်လုပ်ဆောင်လာတယ်။မတ်လ၁ရက်နေ့ကတာတိုင်ရွာဖြစ်စဉ်ကအထင်ရှားဆုံးပဲ။စုစုပေါင်းပြည်သူ၁၇ဦးအထိအစုလိုက်အပြုံလိုက်သတ်ဖြတ်ခံလိုက်ရတယ်။အဆိုပါဖြစ်စဉ်အပြင်တနိုင်ငံလုံးမှာစစ်တပ်ရဲ့အကြမ်းဖက်သတ်ဖြတ်မှုတွေအများကြီးကျန်သေးတယ်။ မနေ့ကတင်တနင်္သာရီတိုင်းလောင်းလုံမြို့နယ်၊အောက်ကျောက်ဝပ်ကျေးရွာကိုစစ်တပ်ကဝင်ရောက်စီးနင်းပြီးပြည်သူ၅ဦးကိုသတ်ဖြတ်ကာနေအိမ်တွေကိုမီးရှို့သွားတယ်။စစ်ကိုင်းတိုင်းရေဦးမြို့မှာလဲကျေးရွာစာသင်ကျောင်းမှာလုံခြုံရေးစောင့်ပေးနေတဲ့LocalPDFငါးဦးကိုဝင်ရောက်ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်သွားတယ်။မြင်းခြံမြို့နယ်လေးရွာဆုံမှာNLDထောက်ခံသူစစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွေမှာပါဝင်ခဲ့တဲ့ပြည်သူလေးဦးကိုလဲပျူစောထီးတွေနဲ့စစ်တပ်ကဖမ်းဆီးသတ်ဖြတ်ကာအလောင်းတွေကိုစွန့်ပစ်ခဲ့တယ်။ဒါမျိုးဖြစ်စဉ်တွေတနိုင်ငံလုံးမှာအများအပြားဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေတယ်။

အရပ်သားတွေကိုလက်နက်ကိုင်ဆောင်ခွင့်ပေးလိုက်တဲ့ဥပဒေကိုသုံးသပ်ကြည့်ရရင်တော်လှန်ရေးအတွက်အကျိုးနဲ့အပစ်ဒွန်တွဲလျက်ရှိတယ်။စစ်ကောင်စီရဲ့ရည်ရွယ်ချက်ကတော့မြို့ကြီးတွေမှာလုံခြုံရေးယူပေးနေရတဲ့စစ်သားလိုအပ်ချက်ကိုလျော့ချချင်တာကြောင့်သူတို့နဲ့နီးစပ်တဲ့သူတွေကိုလက်နက်ကိုင်ဆောင်ခွင့်ပေးပြီးလုံခြုံရေးယူခိုင်းလိုက်တာပဲ။သေချာတာကတော့စစ်ကောင်စီဟာလိုင်စင်လျှောက်ထားတဲ့သူတိုင်းကိုကိုင်ဆောင်ခွင့်ပေးမှာမဟုတ်ဘူး။လက်နက်ကိုင်ဆောင်ခွင့်ရတဲ့သူတွေဟာအရင်ကတည်းကစစ်တပ်အားကိုးနဲ့မိုက်ကြေးခွဲနေတဲ့သူတွေပဲဖြစ်နိုင်မယ်။သူတို့လက်ထဲမှာလက်နက်ရလာတဲ့အတွက်ပတ်ဝန်းကျင်ကိုအနိုင်ကျင့်ပြီးသူတို့လုပ်ချင်ရာလုပ်လာနိုင်မယ်။မင်းမဲ့စရိုက်တွေကျူးလွန်လာနိုင်မယ်။ပြည်သူတွေအတွက်တော့ပိုပြီးကူရာကယ်ရာမဲ့လာနိုင်တယ်။ တဖက်မှာကတွေးကြည့်ရင်လဲမြို့ပေါ်မြေအောက်တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းတွေအပါအဝင်တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေလက်နက်ချို့တဲ့နေချိန်မှာလက်နက်ကိုင်ဆောင်ခွင့်ရထားတဲ့သူတွေဆီကလက်နက်တွေကိုအလွယ်တကူရရှိနိုင်မယ့်အခွင့်အလမ်းတွေပေါ်လာတယ်။ထိုဥပဒေကြောင့်တကယ့်လက်တွေ့မှာယ်ဘက်ကအကျိုးများများဖြစ်ထွန်းမယ်ဆိုတာတော့ဆက်လက်စောင့်ကြည့်ရမှာပဲ။

အရပ်သားတွေလက်နက်ကိုင်ဆောင်ခွင့်ဥပဒေတစ်ရပ်ကိုစစ်ကောင်စီကဒီရက်ပိုင်းမှာပြဌာန်းလိုက်တယ်။ထိုဥပဒေအရမည်သူမဆိုလိုင်စင်လျှောက်ထားနိုင်ပြီးတစ်ယောက်ကိုသုံးလက်အထိကိုင်ဆောင်ခွင့်ပေးထားတယ်။ကိုင်ဆောင်သူတွေဟာလိုအပ်ရင်စစ်မှုထမ်းရမယ်ဆိုတဲ့ကန့်သတ်ချက်လဲပါသေးတယ်။သဘောကတော့စစ်ကောင်စီဟာသူတို့ကိုထောက်ခံသူတွေထဲကနေစစ်တပ်ရဲ့အရံအင်အားစုဆောင်းဖို့လုပ်ဆောင်လိုက်တာပဲ။ထိုဥပဒေအရပျူစောထီးတွေဟာတရားဝင်လက်နက်ကိုင်ဆောင်ခွင့်ရှိသွားတယ်။ဒါအပြင်စစ်တပ်ကလုံခြုံရေးမပေးနိုင်တဲ့ရပ်ကျေးအုပ်ချုပ်ရေးမှုးတွေ၊အစိုးရဝန်ထမ်းတွေကိုကိုယ့်စားရိတ်နဲ့ကိုယ်လက်နက်ကိုင်ဆောင်ခွင့်ပေးလိုက်ပြီးကိုယ့်လုံခြုံရေးကိုယ်ပြန်တာဝန်ယူခိုင်းလိုက်တာပဲ။တတိုင်းပြည်လုံးကိုမထိန်းချုပ်နိုင်တော့တဲ့စစ်ကောင်စီဟာကြံရာမရဖြစ်ပြီးသူတို့ရဲ့နောက်ဆုံးလက်နက်တွေကိုစတင်ထုတ်သုံးလာပါပြီ။  

ချင်းပြည်နယ်၊ထန်တလန်မြို့ရဲစခန်းကိုတော်လှန်ရေးအဖွဲ့တွေကစီးနင်းတိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်လိုက်တယ်။စစ်သားနဲ့ရဲအင်အားလေးဆယ်ခန့်တပ်စွဲထားတဲ့ထိုရဲစခန်းကိုမနေ့ညကစီးနင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့ရာမှာရဲလေးယောက်သေဆုံးပြီးလက်နက်လေးဆယ်ကျော်ရရှိလိုက်တယ်။ကျန်တဲ့စစ်သူပုန်တွေကတော့မြို့ထဲမှာကျန်နေတဲ့တစ်ခုထဲသောစစ်တပ်ကုန်းကိုထွက်ပြေးသွားတယ်။ရဲစခန်းကိုစီးနင်းနေချိန်မှာထိုစစ်တပ်ကုန်းဘက်မှပစ်ကူစစ်ကူပေးမှုမရှိဘူးလို့သိရတယ်။စစ်တပ်ရဲ့အခြေအနေကတမြို့ထဲမှာတောင်စစ်ကူမပေးနိုင်တော့ဘူး။ထန်တလန်မှာလဲတမြို့လုံးကိုတော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေထိန်းချုပ်ထားပြီးအဆိုပါစစ်တပ်ကုန်းတစ်ခုသာသိမ်းယူနိုင်ဖို့ကျန်တော့တယ်။ ထန်တလန်မြို့ဆိုတာ၂၀၂၁နဲ့၂၀၂၂ခုနှစ်တွေအတွင်းမှာဖက်ဆစ်စစ်တပ်ရဲ့အကြိမ်ကြိမ်မီးရှို့ခြင်းကိုခံရတဲ့မြို့လေးပါ။အခုဆိုရင်တမြို့လုံးလူမနေတော့သလိုရစရာလဲဘာမှမရှိတော့ဘူး။အဆုံးစွန်ခိုးယူလုယက်ဖျက်စီးပြီးတာတောင်စစ်တပ်ဟာမြို့ကိုမဆုတ်ခွာသေးပဲနေရာယူထားဆဲပါပဲ။

ရှမ်းကယားနယ်စပ်မိုးဗြဲမြို့နယ်မှာဒီနေ့မနက်ပိုင်းကစပြီးတိုက်ပွဲတွေပြန်လည်ပြင်းထန်နေတယ်။မိုးဗြဲကိုလောလောဆယ်မှာစစ်ကောင်စီတပ်တွေထိန်းချုပ်ထားတယ်။အခုလဲစစ်ကောင်စီတပ်တွေလွိုင်ကော်ဖက်ကနေအင်အားထပ်ဖြည့်ထားသေးတယ်။ကယားပြည်နယ်တစ်ခုလုံးနီးပါးကိုစစ်ကောင်စီကမကြာသေးမှီကစစ်အုပ်ချုပ်ရေးကြေငြာခဲ့ပေမယ့်မိုးဗြဲမြို့နယ်တော့မပါသေးပါဘူး။ ထို့အတူကရင်ပြည်နယ်ဝေါလေလမ်းပိုင်းမှာလဲစစ်ရေးတင်းမာမှုတွေပြန်လည်ရှိလာတယ်။နှစ်ဖက်စလုံးကနယ်မြေစိုးမိုးနိုင်ဖို့အရင်ကတည်းကကြိုးစားနေပြီး‌အခုဆိုရင်ဝေါလေလမ်းမကိုပိတ်ထားလိုက်ပြီ။ထိုဒေသမှာလဲတိုက်ပွဲတွေပြန်ဖြစ်လာမယ့်ပုံပဲ။

မြန်မာနိုင်ငံတဝန်းစစ်တပ်သိမ်းပြီး၂နှစ်ကျော်ကာလအတွင်းကျမ်းမာရေးဝန်ထမ်းအယောက်၇၀၀လောက်သတ်ဖြတ်ခံထားရတယ်လို့NUGကထုတ်ပြန်လိုက်တယ်။အယောက်၉၀၀လောက်ဖမ်းဆီးခံထားရတယ်။စစ်အုပ်စုဟာကျမ်းမာရေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့အဆောက်အုံများစွာကိုလဲဖျက်စီးထားသေးတယ်။ ကျမ်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေဟာအာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမှာစစ်ကောင်စီကိုအရေအတွက်အများဆုံးနဲ့CDMလုပ်ထားခဲ့တာပါ။အခုဆိုရင်စစ်ကောင်စီရဲ့ကျမ်းမာရေးစနစ်မှာလူအင်အားလုံလောက်မှုရှိမနေဘူး။ဒါကြောင့်စစ်အုပ်စုဟာကျမ်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေအပေါ်အငြိုးတကြီးနဲ့တုန့်ပြန်ခဲ့တယ်။CDMလုပ်ထားတဲ့ဆရာဝန်တွေကိုပြည်တွင်းမှာဆေးကုလို့မရအောင်ပိတ်ပင်ခဲ့တယ်။ပြည်ပထွက်ဖို့ကိုလဲပတ်စပို့စ်ပြုလုပ်ခွင့်မပေးဘူး။CDMဆရာဝန်တွေကိုအလုပ်ခန့်ထားပြီးထောက်ပံပေးတဲ့မန္တလေးကပုဂ္ဂလိကဆေးရုံကြီးတွေဆိုဟိုတလောကယာယီပိတ်သိမ်းခံလိုက်ရသေးတယ်။ နယ်တွေမှာလဲစစ်အုပ်စုဟာသူတို့အုပ်ချုပ်မှုအောက်မှာမရှိတဲ့ဆေးရုံဆေးခန်းတွေကိုစစ်ကြောင်းထိုးရင်းဒါမှမဟုတ်လေကြောင်းကဗုံးကြဲပြီးဖျက်စီးနေကြတယ်။မြို့ကြီးတွေမှာလဲစစ်ကောင်စီရဲ့ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုဟာဟိုးအောက်ဆုံးရောက်နေပြီ။၂၀၂၁ကိုဗစ်တတိယလှိုင်းမှာပြည်သူအများအပြားသေဆုံးခဲ့ကြရတယ်။

စစ်ကိုင်းမြို့နယ် တာတိုင်ကျေးရွာထဲ မတ်(၁)ရက်မှာ စီးနင်းဝင်မွှေ သောင်းကျန်းတဲ့ စစ်အုပ်စုဟာ အမျိုးသမီးတွေ အပါအဝင် ဒေသခံပြည်သူတွေကို ဓားစာခံ လူသားဒိုင်းအဖြစ် ဖမ်းခေါ်သွားပြီးနောက် လမ်းတဝက်မှာ သတ်ဖြတ်ထားခဲ့တဲ့ပါတယ်။ လက်ရှိအချိန်ထိ စုစုပေါင်း အလောင်း (၁၇)လောင်း တွေ့ထားတယ်။ စစ်အုပ်စုဟာ...

အိမ်နီးချင်းအိန္ဒိယနိုင်ငံဟာမြန်မာစစ်တပ်ကိုစစ်လက်နက်ပစ္စည်းတွေဆက်လက်ရောင်းချနေတယ်။မြန်မာ့အရေးမှာစစ်ကောင်စီကိုထောက်ခံနေတဲ့နိုင်ငံတွေထဲမှာတရုတ်ကိုသာလူသိများကြပေမယ့်အိန္ဒိယကတော့နောက်ကွယ်ကနေလူမသိသူမသိစစ်ကောင်စီကိုထောက်ပံလျက်ရှိတယ်။အိန္ဒိယကထောက်ပံထားတဲ့စစ်လက်နက်ပစ္စည်းတွေနဲ့မြန်မာစစ်တပ်ဟာပြည်သူတွေအပေါ်စစ်ရာဇဝတ်မှုတွေကျူးလွန်လျက်ရှိတယ်။ဒါအချက်ကိုအတော်များများသတိမထားမိကြဘူး။နယ်စပ်ကစစ်ဘေးရှောင်မြန်မာဒက္ခသည်တွေကိုလဲတရားဝင်ခုံလှုံခွင့်ပေးမထားဘူး။ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံးဒီမိုကရေးစီနိုင်ငံကြီးတစ်ခုဖြစ်တဲ့အိန္ဒိယရဲ့လုပ်ရပ်တွေဟာမြန်မာပြည်သူတွေအပေါ်နောက်ကျောကနေဓားနဲ့ထိုးနေတာပဲ။

သုံးလနီးပါးပိတ်ထားခဲ့တဲ့နိုင်ငံကူးလက်မှတ်လျှောက်ထားမှုတွေကိုပြီးခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းကပြန်ဖွင့်ပေးလိုက်တယ်။အွန်လိုင်းမှတဆင့်လျှောက်ထားမှုကိုရန်ကုန်မြို့မှာပဲဆက်လက်ကျင့်သုံးနေပြီးနယ်ရုံးခွဲတွေမှာတော့ပုံမှန်အတိုင်းပဲတဲ့။နယ်မြို့တွေမှာသိပ်မသိသာပေမယ့်ရန်ကုန်ပတ်စပို့ရုံးမှာတောQRလျှောက်ဖို့Websiteထဲတောင်ဝင်မရဘူး။QRလျှောက်ထားမှုကိုလဲတစ်ရက်သာဖွင့်ပေးပြီးအခုအချိန်ထိဆက်လက်ပိတ်ထားတယ်။ပထမဆုံးတစ်ရက်နဲ့တင်QRရရှိသူငါးသောင်းတယ်လို့Websiteမှာကြေငြာထားတယ်။ဒီနှုန်းကိုအချိုးချကြည့်လိုက်ရင်တနိုင်ငံလုံးလူအကုန်ပတ်စပို့လုပ်ပြီးပြည်ပကိုထွက်ကြမလားပဲ။မန္တလေးရုံးမှာဆိုရင်လည်းဘိုကင်တွေဟာဒီနှစ်ကုန်ထိပြည့်နေပြီး၂၀၂၄ထဲတောင်ရောက်နေပြီ။တိုင်းပြည်ဟာစစ်အာဏာရှင်လက်အောက်ရောက်နေတော့လူတွေလဲပြည်ပထွက်ဖို့ပဲအသည်းအသန်ကြိုးစားနေကြတယ်။

ရခိုင်မှာလိုပဲချင်းပြည်နယ်မှာလဲကုန်စည်တင်ပို့မှုကိုစစ်ကောင်စီကပိတ်ပင်ထားတာကြောင့်အခြေခံစားကုန်တွေစျေးနှုန်းမြင့်တက်နေတယ်။မတူပီမြို့မှာဆိုဆန်ပြတ်လတ်တဲ့အခြေအနေအထိဖြစ်နေပြီ။ပြည်မကတင်သွင်းလာတဲ့ဆန်နဲ့စားသောက်ကုန်တွေကိုစစ်ကောင်စီတပ်တွေကဓားမြဆန်ဆန်အတင်းအဓ္ဓမသိမ်းယူနေတယ်။ကယားပြည်နယ်မှာလဲအလားတူပါပဲ။စစ်ရှောင်တွေရိက္ခာပြတ်လတ်နေကြပြီ။ ရခိုင်ပြည်နယ်ကိုမှာအေအေရှိနေတယ်။ချင်းနဲ့ကယားမှာလဲသက်ဆိုင်ရာတော်လှန်ရေးအဖွဲ့တွေကနယ်မြေထိန်းချုပ်ထားတယ်။ဒါပေမယ့်ထိုဒေသတွေအားလုံးဟာနယ်စပ်ထွက်ပေါက်ပြောပလောက်အောက်မရှိပဲကုန်စည်စီးဆင်းမှုအတွက်ပြည်မကိုမှီခိုနေရတယ်။ဒါကြောင့်စစ်ကောင်စွဟာထိုဒေသတွေကပြည်သူတွေဒုက္ခရောက်အောင်တည်းအမျိုးမျိုးနဲ့ယုတ်မာနေတယ်။