အာဏာသိမ်း ဒိုင်ယာရီ

တရုတ်နိုင်ငံကမြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာအထူးကိုယ်စားလှယ်အသစ်ခန့်အပ်လိုက်တယ်။စစ်ကောင်စီကိုဘယ်လိုမှသိမ်းသွင်းဖျောင်းဖျလို့မရတဲ့ကိုယ်စားလှယ်လောင်းကိုတာဝန်မှရုပ်သိမ်းပြီးအခုရက်ပိုင်းတင်အသစ်ခန့်အပ်လိုက်တာပါ။အဆိုပါအထူးကိုယ်စားလှယ်အသစ်ဟာမြန်မာပြည်ကိုရောက်လာပြီးစစ်ကောင်စီနဲ့တွေ့ဖို့ရှိတယ်။မြန်မာပြည်မလာခင်မြောက်ပိုင်းEAOအဖွဲ့တွေနဲ့တွေ့ဆုံပီးပြီ။EAOတွေကတော့မိတ်ဆက်တဲ့သဘောတွေ့ဆုံတယ်လို့ပြောပေမယ့်အဲ့ဒီနောက်မှာနက်နဲတဲ့ဆွေးနွေးမှုတွေရှိနေမှာတော့အသေအချာပဲ။US NDAAထွက်ပြီးနောက်ပိုင်းမြန်မာပြည်ကိုတရုတ်ကိုယ်စားလှယ်အသစ်ချက်ချင်းရောက်လာတာတိုက်ဆိုင်မှုတော့မဖြစ်နိုင်ဘူး။NDAAကိုတန်ပြန်ဖို့စစ်ကောင်စီနဲ့ပေါင်းပြီးနည်းလမ်းတွေရှာကြလိမ့်မယ်။ဖမ်းဆီးခံထားရတဲ့ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့တွေ့ခွင့်တောင်းလိမ့်မယ်။ဒါပေမယ့်အခုနောက်ပိုင်းမှာတရုတ်နဲ့စစ်ကောင်စီဟာအစေးသိပ်မကပ်တော့တဲ့အတွက်သူတို့အကြံအစည်တွေအောင်မြင်မယ်မထင်ဘူး။

မန္တလေးမြို့ နာမည်ကြီးပုဂ္ဂလိကဆေးရုံ ၅ ခုကို ယခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလကုန်နောက်ဆုံးထား၍ ပိတ်သိမ်းရန် စစ်ကောင်စီက အမိန့်ပေးထားတယ်။ပိတ်သိမ်းခံရတဲ့ဆေးရုံတွေကတော့ မြို့တော်၊ နန်းတော်၊ ကံ့ကော်၊ ထက်နေလင်း၊ စိန်ပန်းတို့ဖြစ်ပြီး ၄ လခန့် ပိတ်သိမ်းမည်ဟု သိရတယ်။ပြီးခဲ့သည့်ရက်ပိုင်းအတွင်း နန်းတော်နှင့် မြို့တော်ဆေးရုံတို့မှ...

ဒီဇင်ဘာလ၁၆ရက်နေ့ကတည်းကကရင်ပြည်နယ်ကော့ကရိတ်မြို့နယ်မှာဖြစ်တဲ့တိုက်ပွဲတွေဟာအခုထိပြင်းထန်နေဆဲပဲ။စစ်ကောင်စီဖက်ကလေကြောင်းအင်အား၊လက်နက်ကြီးအင်အားနဲ့တင့်ကားတွေပါသုံးလာတယ်။စစ်ပွဲထဲရောက်လာတဲ့စစ်ကောင်စီတင့်ကားနှစ်စီးလဲတော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေရဲ့ဒရုန်းရန်ကြောင့်ပျက်စီးသွားပြီ။စစ်တပ်ကပစ်ခတ်တဲ့လက်နက်ကြီးထိမှန်လို့ရွာထဲကဘုန်းကြီးကျောင်းပါမကျန်ပျက်စီးပြီးဘုန်းတော်ကြီးတပါးလဲသေဆုံးသွားတယ်။နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးလဲရပ်တန့်နေတယ်။အာရှလမ်းမကြီးကသွားမရတော့အချို့ကားလေးတွေဆိုရင်တောလမ်းကနေခက်ခက်ခဲခဲသွားလာနေရတယ်။ကုန်ကားကြီးတွေကတော့လုံးဝရပ်ထားရတော့ပေါ့။တိုက်ပွဲဟာထပ်ကြာဦးမယ်ထင်တယ်။        

မနေ့ကပြောခဲ့တဲ့စစ်ကောင်စီအတွက်နိုင်ငံတကာရဲ့ထိုးနှက်မှုကြီးဆိုတာကိုသုံးပိုင်းခွဲပြီးပြောရမယ်။ ပထမဆုံးကအာဆီယံအလှည့်ကျဥက္ကဌကအင်ဒိုနီးရှားဖြစ်လာတာပဲ။အင်ဒိုနီးရှားဟာအာဆီယံမှာအကြီးဆုံးဒီမိုကရေစီနိုင်ငံဖြစ်တယ်။စစ်ကောင်စီကိုသဘောမကျတဲ့အာဆီယံနိုင်ငံတွေထဲမှာထိပ်ဆုံးကပါတယ်။စစ်အာဏာသိမ်းမှုကိုပြင်းပြင်းထန်ထန်ဝေဖန်ထားတဲ့အင်ဒိုနီးရှားဟာသူအလှည့်ကျဥက္ကဌဖြစ်လာတဲ့အချိန်မှာအရင်ဘရူနိုင်းနဲ့ကမ္ဘောဒီးယားတို့လို့မဟုတ်ပဲမြန်မာ့အရေးကိုထိထိရောက်ရောက်ကိုင်တွယ်တော့မယ်လို့ယူဆရတယ်။ပြီးခဲ့တဲ့အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေးမှာလဲစစ်ကောင်စီကိုအချိန်သတ်မှတ်ပေးဖို့၊ဝန်ကြီးအဆင့်တခြားဘယ်အစည်းအဝေးကိုမှပေးမတက်ဖို့ပြောလာတယ်။ဒါကြောင့်၂၀၂၃ထဲမှာစစ်ကောင်စီဟာအာဆီယံကိုအရင်လိုအရူးလုပ်လို့မရတော့ဘူး။ဒါဟာစစ်ခေါင်းဆောင်တွေအတွက်ထိုးနှက်ချက်တစ်ခုပဲ။ ဒုတိယတစ်ခုကတော့လုံခြုံရေးကောင်စီရဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်ပဲ။မြန်မာ့သမိုင်းမှာဘယ်တုန်းကမှမရှိခဲ့တဲ့လုံခြုံရေးကောင်စီရဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်ဟာအခုစစ်ခေါင်းဆောင်တွေလက်ထက်ကျမှဖြစ်ပေါ်လာခဲ့တယ်။ဒါဟာသူတို့ဘယ်လောက်မိုက်မဲနေကြောင်းပြသလိုက်တာပဲ။အခုလောလောဆယ်တော့ထိုဆုံးဖြတ်ချက်မှာအရေးယူမှုတွေမပါသေးပေမယ့်စစ်ကောင်စီကိုပြင်းပြင်းထန်ထန်ကိုင်တွယ်ဖို့လမ်းစတစ်ခုစတင်ဖြစ်ပေါ်လာတယ်လို့ပြောလို့ရတယ်။စစ်ခေါင်းဆောင်တွေဆက်လက်မိုက်မဲနေမယ်ဆိုရင်တော့မြန်မြန်ဇာတ်သိမ်းသွားနိုင်တယ်။ နောက်ဆုံးတစ်ခုကတော့ US NDAA ပါ။ဒီနှစ် US NDAAမှာBurma Acts ဥပဒေတစ်ခုလုံးကိုထည့်သွင်းထားပြီးဒီမိုကရေစီဘက်တော်သားတွေအတွက်လက်နက်ကလွဲလို့ကျန်တာအားလုံးနီးပါးထောက်ပံပေးဖို့ပါဝင်လာတယ်။အပေါ်ကထိုးနှက်ချက်နှစ်ခုဟာချက်ချင်းလက်ငင်းစစ်ကောင်စီအပေါ်သက်ရောက်မှုမရှိသေးပေမယ့်ဒီတစ်ခုကတော့ရက်ပေါင်းခြောက်ဆယ်အတွင်းစတင်အသက်ဝင်မှာဖြစ်တယ်။ပြီးတော့အကူအညီတွေဟာမြေပြင်ကိုတိုက်ရိုက်ရောက်ရှိလာမှာဖြစ်ပြီးတော်လှန်ရေးအတွက်အကျိုးသက်ရောက်မှုကကြီးမားတယ်။ဒါကြောင့်ဒီတစ်ခုကိုတော့စစ်ကောင်စီကအကြောက်ဆုံးပဲ။ဒါပေမယ့်စစ်ကောင်စီအနေနဲ့ဘာမှတန်ပြန်လို့မရနိုင်ဘူး။ ဒီထိုးနှက်ချက်ကြီးတွေဟာနိုင်ငံရေးအရစစ်ကောင်စီကိုအရှိုက်ထိုးလိုက်တာပဲ။ဒီအချိန်မှာပြန်လည်ကုစားဖို့ဆိုတာသူတို့အတွက်ဘယ်လိုမှမဖြစ်နိုင်တော့ဘူး။ဒီမိုကရေစီဘက်တော်သားတွေအတွက်တော့အားဆေးတွေရလိုက်သလိုပဲ။ဒါကြောင့်တော်လှန်ရေးဟာအခုမှစတာလို့ပြောလို့ရတယ်။  

ဒီနေ့ခရစ်စမတ်နေ့မှာအမေရိကန်သမ္မတဂျိုးဘိုင်ဒန်ကမြန်မာပြည်သူတွေကိုလက်ဆောင်တစ်ခုပေးလိုက်တယ်။USအောက်လွှတ်တော်ရောအထက်လွတ်တော်ကိုပါဖြတ်ထားတဲ့NDAAကိုဒီနေ့မှာလက်မှတ်ထိုးပေးလိုက်တဲ့အတွက်ထိုဥပဒေစတင်အသက်ဝင်သွားပြီ။မကြာမီကာလမှာအကူအညီတွေစတင်ရရှိလာလိမ့်မယ်။ ၂၀၂၁ကစခဲ့တဲ့စစ်အာဏာသိမ်းမှုဟာ၂၀၂၂နှစ်ကုန်ပိုင်းအရောက်မှာပဲစစ်ကောင်စီဟာနိုင်ငံတကာသံတမာန်ရေးမှာအတော်ဘေးကျပ်နံကျပ်ဖြစ်နေပြီ။၂၀၂၂နှောင်းပိုင်းလတွေမှာစစ်ကောင်စီအတွက်ဘက်ပေါင်းစုံကကြီးမားတဲ့ထိုးနှက်ချက်ကြီးတွေဖြစ်လာတယ်။သူတို့အတွက်ဆုပ်လဲဆူး၊စားလဲရူးအခြေအနေကိုတဖြည်းဖြည်းနဲ့ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီ။

ရန်ကုန်တာမွေမြို့နယ်မှာစစ်ကောင်စီကျင်းပပြုလုပ်တဲ့ဈေးပွဲတော်တစ်ခုမှာဗုံးပေါက်ကွဲလို့ပြည်သူတချို့ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခဲ့တယ်။အလားတူပဲပီးခဲ့တဲ့ရက်ကရန်ကုန်မြစ်ကူးပန်းဆိုတန်း-ဒလသင်္ဘောပေါ်မှာလဲဗုံးပေါက်ကွဲလို့ပြည်သူတချို့သေဆုံးပြီးနှစ်ဆယ်ကျော်ဒဏ်ရာရရှိခဲ့တယ်။ပြီးတော့NUGနဲ့PDFကိုအပစ်ပုံချတယ်။စစ်ကောင်စီတပ်သားတွေမရှိတဲ့၊စစ်ရေးပစ်မှတ်မဟုတ်တဲ့အများပြည်သူပိုင်နေရာတွေကိုPDFကဖောက်ခွဲရေးလုပ်စရာအကြောင်းမရှိဘူး။အရင်ကလဲမရှိဘူးနောင်လဲရှိမှာမဟုတ်ဘူး။စစ်ကောင်စီဟာနိုင်ငံတကာမှာအရေးမလှတဲ့နောက်ပြည်တွင်းမှာပြည်သူတွေကိုစတေးပြီးNUGနဲ့PDFကိုပုံဖျက်ဖို့လုပ်ဆောင်လာနေပြီ။ဟိုးအရင်ခေတ်အဆက်ဆက်စစ်တပ်ကလုပ်ဆောင်နေကြလမ်းဟောင်းကြီးအတိုင်းလျှောက်လှမ်းလာနေတယ်။သူတို့ဘယ်လိုပဲပုံဖျက်ဖို့ကြိုးစားပေမယ့်ပြည်သူတွေနဲ့နိုင်ငံတကာကအယုံအကြည်မရှိကြတော့ဘူး။ပြည်သူတွေအနေနဲ့လဲဒီလိုအချိန်မှာလူစည်ကားရာနေရာတွေနဲ့ပွဲလမ်းသဘင်တွေကိုတတ်နိုင်သလောက်ရှောင်ကျဉ်တာကောင်းလိမ့်မယ်။  

ကုလသမဂ္ဂရဲ့မြန်မာ့အရေးဆုံးဖြတ်ချက်ထွက်လာပြီးပြီးချင်းမှာပဲထိုင်းနိုင်ငံဟာြမန်မာအရေးအလွတ်သဘောတွေ့ဆုံပွဲဆိုပြီးစစ်ကောင်စီအပါအဝင်အာဆီယံနိုင်ငံတွေကိုဖိတ်ကြားကာပြုလုပ်လိုက်တယ်။ထိုတွေ့ဆုံပွဲမှာစစ်ကောင်စီရဲ့နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးကိုဖိတ်ကြားထားတာကြောင့်အာဆီယံရဲ့ဦးဆောင်နိုင်ငံတွေဖြစ်တဲ့အင်ဒိုနီးရှား၊မလေးရှား၊ဖိလစ်ပိုင်နဲ့စင်ကာပူနိုင်ငံတို့ကမတက်ရောက်ကြဘူး။ကျန်တဲ့ကွန်မြူနစ်နဲ့အာဏာရှင်နိုင်ငံတွေသာတက်ရောက်ကြတယ်။နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးအဆင့်တွေ့ဆုံပွဲဆိုပေမယ့်စားသောက်ဆိုင်တစ်ခုမှာဖြစ်သလိုလုပ်သွားတာတွေ့ရတယ်။ဘာရလဒ်မှလဲထွက်ပေါ်မလာခဲ့ပါဘူး။ ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ်စစ်ကောင်စီကိုဖိတ်ကြားပြီးအာဆီယံအစည်းအဝေးဆုံးဖြတ်ချက်တွေကိုဆန့်ကျင်ကာစင်ပြိုင်အစည်းအဝေးလုပ်ခဲ့တဲ့ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့လုပ်ရပ်ဟာအတော်စိတ်ပျက်စရာပဲ။အားလုံးကပစ်ပယ်ထားတဲ့အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီကိုမျက်နှာသာပေးချင်နေမှန်းသိသာလွန်းနေတယ်။ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့လုပ်ရပ်ဟာမြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ဆန္ဒနဲ့အခက်အခဲတွေကိုမျက်ကွယ်ပြုထားပြီးအာဆီယံကိုပါနှစ်ခြမ်းကွဲအောင်ပြုလုပ်နေတယ်။မြန်မာပြည်သူတွေအတွက်တော့ထိုင်းဟာတရုတ်ပြီးရင်အတော်အသုံးမကျတဲ့အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတစ်ခုပဲ။

မနေ့ကUNSCကချမှတ်ခဲ့တဲ့မြန်မာ့အရေးဆုံးဖြတ်ချက်မှာထူးခြားမှုတစ်ချို့ရှိခဲ့တယ်။မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်တွေကိုအစဉ်အဆက်ကာကွယ်ပေးခဲ့တဲ့တရုတ်နဲ့ရုရှားဟာအခုတစ်ခေါက်မှာကြားနေခဲ့တယ်။ ဒီဆုံးဖြတ်ချက်မူကြမ်းကိုဗြိတိန်နိုင်ငံကဒီနှစ်စက်တင်ဘာလလောက်ထဲကတင်သွင်းဖို့ကြိုးစားခဲ့တာပါ။အဆိုပါနှစ်နိုင်ငံမကန့်ကွက်ဖို့အတွက်အာဆီယံမူငါးချက်ကိုပဲအခြေခံပြီးရေးဆွဲခဲ့တယ်။တရုတ်နဲ့ရုရှားကလဲထိုမူငါးချက်ကိုအစဉ်တစိုက်ထောက်ခံထားတဲ့အတွက်ကန့်ကွက်ဖို့အခက်တွေ့သွားတဲ့သဘောပဲ။မူရင်းဆုံးဖြတ်ချက်မူကြမ်းမှာစစ်ကောင်စီကိုလက်နက်နဲ့စီးပွားရေးပိတ်ဆို့ဖို့တွေပါပါဝင်ပြီးတရုတ်နဲ့ရုရှားကကန့်ကွက်လို့ဖြုတ်ချထားခဲ့ရတယ်လို့သိရတယ်။ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ်အခုချိန်မှာစစ်ကောင်စီဟာသံတမာန်ရေးမျက်နှာစာမှာလုံးဝကူရာကယ်ရာမဲ့ဖြစ်နေပြီဆိုတာပေါ်လွင်သွားပြီ။တရုတ်ကိုဖယ်ခွာပြီးသူတို့အားကိုးတကြီးချဉ်းကပ်ခဲ့တဲ့ရုရှားဟာလဲတကယ်တန်းတော့လက်ရှောင်သွားခဲ့တယ်လေ။  

နောက်ဆုံးတော့ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီမှာမြန်မာ့အရေးဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ခုချမှတ်နိုင်ခဲ့ပါပြီ။ စစ်ကောင်စီရဲ့အကြမ်းဖက်မှုတွေကိုချက်ချင်းရပ်တန့်ရန်၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အပါအဝင်နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားတွေကိုချက်ချင်းလွှတ်ပေးရန်၊ အာဆီယံသဘောတူညီချက်၅ချက်ကိုအကောင်အထည်ဖော်ရန် စတဲ့အချက်တွေပါဝင်တဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်ကိုUNSCမှာကန့်ကွက်သူမရှိဆုံးဖြတ်အတည်ပြုနိုင်ခဲ့တယ်။ထိုဆုံးဖြတ်ချက်အတွက်တရုတ်၊ရုရှားနဲ့အိန္ဒိယတို့ကကြားနေခဲ့တယ်။ဒါဟာကုလသမဂ္ဂမှာမြန်မာနိုင်ငံကိုအဖွဲ့ဝင်အဖြစ်အတည်ပြုပေးတဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်နောက်ပိုင်း၇၄နှစ်အတွင်းဒုတိယမြောက်သမိုင်းဝင်ဆုံးဖြတ်ချက်ပဲ။မနှစ်ကတော့ဒီလိုအချိန်မှာကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံမှာြမန်မာ့အရေးသဘောတူညီဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ခုချမှတ်ခဲ့သေးတယ်။ဒါပေမယ့်ဒီတစ်ခေါက်ကလုံခြုံရေးကောင်စီကချမှတ်တာဖြစ်တဲ့အတွက်ပိုပြီးထိရောက်မှုရှိတယ်။မြန်မာနိုင်ငံမှာမတရားစစ်အာဏာသိမ်းခံရတာနှစ်နှစ်နီးပါးကြာမှအခုလိုUNမှာသေချာရေရာတဲ့အရွှေ့တစ်ခုဖြစ်လာတာပါ။ဒီလိုအရွှေ့တစ်ခုဖြစ်လာဖို့မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့အသက်တွေဘဝပေါင်းများစွာတွေရင်းနှီးထားရတာပါ။တကယ်တော့ဒါဟာကနဦးခြေလှမ်းတစ်ခုပဲရှိသေးတယ်။မြန်မာပြည်သူတွေအလိုရှိနေတဲ့စစ်ကောင်စီကိုလက်နက်ပိတ်ဆို့ရေး၊စီးပွားရေးပိတ်ဆို့ရေး၊No Fly Zone စတာတွေပါမလာသေးဘူး။ထိုအချက်တွေဖြစ်လာမှစစ်ကောင်စီအပေါ်တကယ်သက်ရောက်မှုရှိလာလိမ့်မယ်။ခရီးကြမ်းကခုမှစတာပါ။ဆက်လက်ကြိုးစားရဦးမယ်။

စစ်ခေါင်းဆောင်းမင်းအောင်လှိုင်ဟာြမန်မာပြည်အနှံခရီးတွေထွက်နေပြီးသူ့အာဏာတည်မြဲဖို့အတွက်စည်းရုံးရေးဆင်းနေရရှာတယ်။တွေ့ဆုံပွဲတွေမှာလဲအဓိပ္ပါယ်မရှိတဲ့စကားတွေတောက်လျှောက်ပြောလျက်ရှိတယ်။အရင်ကသူ့ရဲ့တွေ့ဆုံပွဲတွေမှာဆိုရင်လျှပ်စစ်ရထားတွေ၊လျှပ်စစ်ကားတွေအကောင်အထည်ဖော်မယ်လို့လျှောက်ပြောခဲ့ပြီးအခုနောက်ဆုံးမော်လမြိုင်မြို့ကတွေ့ဆုံပွဲမှာတော့ပြည်သူတွေကိုစွမ်းအင်ချွေတာဖို့စက်ဘီးစီးရုံးတက်ကြဖို့ပြောလာတယ်။သူလဲနောက်ဆုံးတော့တိုင်းပြည်ရဲ့အခြေအနေအမှန်ကိုသိရှိသွားပြီထင်တယ်။သူအာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းလျှပ်စစ်ဓာတ်အားမလုံလောက်တဲ့ဒဏ်ကိုတပြည်လုံးခံစားနေရပြီလေ။လောလောဆယ်လဲမြို့ကြီးတွေမှာအလှည့်ကျဓာတ်အားပေးစနစ်ကိုပြန်ကျင့်သုံးနေရပြီ။ဒါတောင်နွေရာသီမရောက်သေးဘူး။နွေရာသီရောက်လာတဲ့အမျှအခြေအနေတွေဟာပိုမိုဆိုးရွားလာဖို့ပဲရှိမယ်။