အာဏာသိမ်း ဒိုင်ယာရီ

စစ်အုပ်ချုပ်ရေးနယ်မြေတွေအဖြစ်ထပ်တိုးကြေညာထားတဲ့စစ်ကိုင်းတိုင်းအရာတော်မြို့နယ်မှာတိုက်ပွဲတွေပြင်းထန်နေတယ်။စစ်သူပုန်တွေကရွာတွေဖက်ကိုအင်အားရှစ်ဆယ်ခန့်နဲ့စစ်ကြောင်းစထိုးပြီးမီးရှို့ခဲ့လို့ဒေသခံကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေနဲ့တိုက်ပွဲတွေဖြစ်ပွားကာစစ်သူပုန်၃၀ကျော်သေဆုံးခဲ့တယ်။ဒါကြောင့်စစ်တပ်ဖက်ကလေကြောင်းပစ်ကူပေးကာရဟတ်ယာဉ်တွေနဲ့အင်အားဖြည့်တင်းလျက်ရှိတာကြောင့်အင်အား၃၀၀နီးပါးဖြစ်လာတယ်။စစ်သူပုန်တွေဟာကျေးရွာတွေထဲကအရပ်သားပြည်သူ၅၀နီးပါးကိုလဲလူသားဒိုင်းအဖြစ်ဖမ်းဆီးကာပြန်မလွတ်ပေးသေးဘူး။ဒီတိုက်ပွဲဟာအရာတော်မြို့နယ်ဖက်မှာအကြီးမားဆုံးတိုက်ပွဲလို့ပြောလို့ရတယ်။စစ်တပ်ဖက်ကလေကြောင်းပစ်ခတ်မှုကြောင့်အရပ်သားတွေထိခိုက်သေဆုံးမှုတွေရှိနေပေမယ့်လောလောဆယ်တော့အတိအကျမသိရသေးဘူး။

မနေ့ကဒဂုံဆိပ်ကမ်းမြို့နယ်ကဈေးတန်းကိုဖျက်စီးခဲ့တဲ့အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုဟာဒီနေ့မှာလဲဆက်လက်ဖျက်စီးနေတယ်။မနေ့က၉၄ရပ်ကွက်ကဈေးတန်းကိုဖျက်စီးခဲ့ပြီးဒီနေ့မနက်ပိုင်းမှာလဲ၉၄ရပ်ကွက်ကဈေးဆိုင်တန်းတွေကိုပါဆက်လက်ဖျက်စီးနေတယ်။ဖြိုဖျက်ခံရတဲ့ဆိုင်တွေမှာလက်ဖက်ရည်ဆိုင်၊ဘီယာဆိုင်စတဲ့ဆိုင်ကြီးတွေပါပါဝင်နေတယ်။ဆိုင်ခန်းတွေကိုချက်ချင်းအမြန်ဖျက်ရလို့ဆိုင်ပိုင်ရှင်တွေနဲ့နေအိမ်ဖျက်ခံရသူတွေအတွက်အခန်းထပ်ငှားပြီးပစ္စည်းတွေရွှေ့ပြောင်းရတာကြောင့်ဆိုင်ခန်းနဲ့အိမ်ခန်းငှားခတွေမြင့်တက်နေပြီးမိသားစုတွေအများကြီးဒုက္ခရောက်နေကြတယ်။ စစ်ကိုင်းတိုင်းမှာလဲရွှေဘို၊အရာတော်နဲ့ဝက်လက်မြို့နယ်တွေကိုစစ်အုပ်ချုပ်ရေးနယ်မြေတွေအဖြစ်စစ်ကောင်စီကထပ်တိုးကြေညာလိုက်တယ်။ဒါကြောင်းဒီလအတွင်းတနိုင်ငံလုံးမှာစစ်အုပ်ချုပ်ရေးနယ်မြေတွေအဖြစ်ကြေညာခံလိုက်ရတဲ့မြို့နယ်၄၀အထိရှိနေပါပြီ။

ရန်ကုန်တိုင်း၊ဒဂုံဆိပ်ကမ်းမြို့နယ်မှာတစ်နေ့ကဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ပစ်ခတ်မှုကလွတ်မြောက်လာခဲ့စစ်ကောင်စီခန့်အုပ်ချုပ်ရေးမှုးဦးဆောင်တဲ့စစ်တပ်နဲ့လူမိုက်တွေဟာရပ်ကွက်စျေးတန်းကိုဖျက်စီးခဲ့ပါတယ်။စစ်တပ်နဲ့လူမိုက်တွေဟာဓားတွေတုတ်တွေကိုင်ဆောင်ပြီးအင်အားအလုံးအရင်းနဲ့ဖျက်စီးသွားတာပါ။ဘူဒိုဇာတွေလဲပါလာလို့စျေးသည်တွေဟာဘာပစ္စည်းမှမယူနိုင်ပဲထွက်ပြေးကြရတယ်။ရပ်ကွက်စျေးကိုဖျက်စီးတဲ့အပြင်ရပ်ကွက်ထဲမှာအပြင်ထွက်နေသူတွေကိုပါရန်ပြုနှောက်ယှက်ကြသေးတယ်။ထိုရပ်ကွက်မှာပစ်ခတ်မှုဖြစ်ပွားပြီးနောက်စစ်တပ်ကလူငယ်သုံးဦးကိုလဲရိုက်နှက်ဖမ်းဆီးသွားသေးတယ်။စစ်သူပုန်တွေဟာPDFတွေကိုမနိုင်တိုင်းပြည်သူကိုမဲပြီးရန်ရှာမှုတွေကိုတနိုင်ငံလုံးမှာကျူးလွန်လျက်ရှိတယ်။

စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ရွှေဘိုမြို့နယ်ထူးကြီးရွာကိုမနေ့ကစစ်သူပုန်တွေမီးဝင်ရှို့ခဲ့တယ်။နေအိမ်၆၀၀လောက်ရှိတဲ့ထူးကြီးရွာဟာယက်ကန်းလုပ်ငန်းနဲ့အသက်မွေးတဲ့ရွာဖြစ်ပြီးနေအိမ်ပေါင်းလေးရာကျော်မီးရှို့ခံလိုက်ရသလိုစက်ရက်ကန်း၊လက်ရက်ကန်းစင်၂၀၀ကျော်ဟာလဲစစ်သူပုန်တွေမီးရှို့တဲ့အထဲပါသွားခဲ့တယ်။စစ်သူပုန်တွေဟာPDFတွေရှိတယ်ဆိုတဲ့အကြောင်းပြချက်နဲ့ရှို့သွားတာပဲ။မဟုတ်လဲထိုနယ်တွေမှာရွာစဉ်လှည့်ပြီးစစ်တပ်ကမီးရှို့နေကြပဲ။PDFကိုယှဉ်ပြီးတိုက်ဖို့မလွယ်တော့သူတို့နိုင်တဲ့ပြည်သူလောက်ကိုပဲမဲပြီးမီးရှို့သွားတာပါ။အဆိုပါရွာကရက်ကန်းစင်တွေမီးရှို့ခံလိုက်ရတာအတော်အထိနာတယ်။စက်ယက်ကန်းကသံပုံပဲကျန်တယ်။ သစ်သားအိမ်တွေကပြာပုံပဲကျန်တယ်။စစ်သူပုန်တွေဟာထူးကြီးရွာတင်မကပဲအနီးအနားကကျေးရွာတွေကနေအိမ်တွေကိုပါမီးရှို့ခဲ့တယ်။အခုချိန်မှာစက်ရက်ကန်းတစ်စင်ကို၂၅သိန်းနဲ့လက်ရက်ကန်းတစ်စင်ကို၆သိန်းကျော်တန်ဖိုးရှိပါတယ်။အခုတော့ဒေသခံတွေဟာရှောင်ပြေးနေရပြီးပြန်လည်ထူထောင်ဖို့ခက်ခဲနေပါပြီ။ရက်ကန်းလုပ်ငန်းကိုပြန်လည်ထူထောင်ဖို့မပြောနဲ့၊အိမ်တောင်မှမနည်းပြန်ဆောက်ပြီးနေရမှာဖြစ်နေတော့ဒီအမွေအနှစ်လုပ်ငန်းကိုစွန့်ခွာပြီးတခြားမှာအလုပ်ထွက်လုပ်ရတဲ့သူတွေရှိလာလိမ့်မယ်။ဒီရက်ကန်းစင်တွေကိုပြန်ပြင်နိုင်တယ်ဆိုရင်တောင်မှစစ်တပ်ကနောက်တကြိမ်လာပြီးမီးမရှို့ဘူးလို့မပြောနိုင်ဘူးလေ။

ဒီနေ့အတွက်က ဒီသတင်းတွေနဲ့ကိုအတော်လေး မိုက်နေပါပြီလေ။ မွန်ပြည်နယ် ရေး မြို့အထွက်မှာရှိတဲ့စစ်ကောင်စီတံတားကြီးစခန်းကိုရေးဘီလူးအဖွဲ့သိမ်းပိုက်လိုက်ပြီးစစ်ကောင်စီတပ် ၁၅ ဦးခန့်သေဆုံးတယ်။ ပဲခူးတိုင်းရေတာရှည်မှာလည်းပဲ ခူးရိုးမထဲနယ်မြေရှင်းလင်းရေးလုပ်လာတဲ့စစ်ကောင်စီစစ်ကြောင်းကိုPDFတွေကြားဖြတ်တိုက်ခိုက်ရာမှာ၃၀ဦးထက်မနည်းသေဆုံးသွားတယ်။ ရှမ်းတောင် ကယားပြည်နယ်စပ်မှာလဲစစ်ကောင်စီတပ်က၁၅ကောင်သေပြီး၅ကောင်အရှင်မိတယ်လို့သိရတယ်။မကွေးတိုင်းယောဒေသထဲမှာလည်းတိုက်ပွဲ ၂ ကြိမ် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးတော့စစ်ကောင်စီတပ် ၂၅ကောင်သေပြန်တယ်။စစ်ကိုင်းမုံရွာကျောက်ကြီးတောင်ဗောဓိတထောင်တောင်ပေါ်မှာရှိတဲ့စစ်ကောင်စီ အထိုင်စခန်းကို PDFတပ်ပေါင်းစုက ဝင်တိုက်ခိုက်ရာ၇ကောင်သေတယ်လို့ သိရပါတယ်။ဒီနေ့တစ်ရက်ထဲတင်စုစုပေါင်း...

UK နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး James Cleverly နဲ့ NUG နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဒေါ်ဇင်မာအောင်တို့ London မြို့မှာ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့လို့သိရတယ်။UK လိုနိုင်ငံကြီးတစ်ခုကနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးကိုယ်တိုင် လက်ခံတွေ့တယ်ဆိုတာကြီးမားတဲ့ အောင်မြင်မှုပါ။ပုံတွေ ကြည့်မယ်ဆိုရင်လည်းဗြိတိန်အလံနဲ့ မြန်မာအလံကိုနောက်ခံထားတာတွေ့ရတယ်။ဒါလည်း လေးနက်တဲ့ပြယုဂ်ပါပဲ။UK ဟာ ဒီနောက်ပိုင်းမှာမြန်မာအရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီးလှုပ်ရှားမှု အရေးယူမှုတွေပိုပြီးလုပ်ဆောင်လာတယ်။၂၀၂၂...

မနေ့ကပြောခဲ့တဲ့ငွေကြေးဖောင်းပွမှုနှုန်းကအတော်ကြောက်စရာကောင်းတယ်။ဒီနေ့ဆိုသုံးနေကြဆပ်ပြာဘူးတစ်ဘူးဝယ်ခဲ့တာမှာဈေးနှုန်းက၁၀၀၀ကနေ၂၅၀၀အထိတက်သွားတယ်။ဒါဟာအခုတလောအတွင်းမှာပဲဖြစ်နေတဲ့အခြေအနေကိုပြောပြတာ။တချို့ပစ္စည်းတွေဆိုရင်နှစ်ဆသုံးဆကျော်အထိခုန်တက်သွားတယ်။အထူးသဖြင့်သွင်းကုန်ပစ္စည်းတွေပေါ့။စစ်ကောင်စီဟာသူတို့ဒေါ်လာတွေထွက်သွားမှာစိုးလို့သွင်းကုန်လိုင်စင်တွေမချပေးပဲအလွန်အမင်းတင်းကြပ်ထားတယ်။ဒီနိုင်ငံမှာကလဲအပ်တိုတချောင်းတောင်မထုတ်နိုင်တော့အများစုဟာသွင်းကုန်တွေကိုပဲအားကိုးနေရတာပိုဆိုးကုန်တာပေါ့။ကုန်စျေးနှုန်းကအနည်းဆုံးနှစ်ဆတက်သွားပေမယ့်လစာဝင်ငွေတွေကတိုးမလာတဲ့အပြင်တချို့ဆိုအလုပ်လက်မဲ့တွေပါဖြစ်ကုန်ကြပြီ။စစ်ကောင်စီဆက်လက်တည်မြဲနေသ၍အခြေအနေတွေဟာတိုးတက်မလာပဲဆက်လက်ဆိုးရွားလာဖို့ပဲရှိမယ်။

ကမ္ဘာ့ဘဏ်ကဒီနှစ်မှာမြန်မာ့စီးပွားရေးသုံးရာခိုင်နှုန်းတက်လာမယ်လို့ခန့်မှန်းထားတယ်။ဒါပေမယ့်တကယ့်မြေပြင်အခြေအနေမှာမနှစ်က၁၈ရာခိုင်နှုန်းကျုံဝင်သွားတဲ့စီးပွားရေးဟာဘယ်လိုမှပြန်လည်တိုးတက်လာခြင်းမရှိသေးဘူး။သင်္ချာနည်းနဲ့တွက်ရင်ဒီနှစ်မှာသုံးရာခိုင်နှုန်းတက်လာရင်တောင်မှအာဏာမသိမ်းမီကထပ်၁၅ရာခိုင်နှုန်းကျုံဝင်နေဆဲပဲ။ဒါကြောင့်စစ်ကောင်စီကဘယ်လိုပဲပြေလည်နေပါတယ်လို့ပြောနေပေမယ့်တပြည်လုံးကြပ်တည်းနေဆဲပဲဆိုတာအထင်အရှားမြင်နိုင်တယ်။စစ်ကောင်စီအတွက်ကံကောင်းသွားတာကပြီးခဲ့တဲ့နှစ်စက်တင်ဘာမှာမြန်မာငွေတန်ဖိုးထိုးကျပြီးနောက်ပိုင်းဆိုးဆိုးရွားရွားထပ်မဖြစ်တော့တာပဲ။လက်ရှိအချိန်မှာစစ်ကောင်စီဟာကျပ်ငွေတန်ဖိုးနဲ့မြန်မာ့စီးပွားရေးတစ်ခုလုံးကိုထိန်းချုပ်လိုက်နိုင်တဲ့အခြေအနေမှာရှိတယ်။ဒါပေမယ့်လဲငွေကြေးဖောင်းပွမှုဆက်လက်မြင့်တက်နေသ၍အခြေခံလူတန်းစားတွေကတော့ဒီဒဏ်ကိုခါးစည်းပြီးခံနေရဦးမှာပဲ။  

စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ဟုမ္မလင်းမြို့နယ်ရွှေပြည်အေးမြို့သစ်ဘက်ကတိုက်ပွဲတွေမှာစစ်တပ်ကရဟတ်ယာဉ်တစ်စီးကိုPDFတွေပစ်ချနိုင်ခဲ့တယ်။ထိုဒေသမှာဖေဖော်ဝါရီလ၁ရက်နေ့ကတည်းကတိုက်ပွဲတွေပြင်းထန်နေပြီးရွှေပြည်မြို့သစ်ကိုPDFတွေထိန်းချုပ်ထားနိုင်ခဲ့တယ်။ဒီနေ့မှာတော့စစ်တပ်ဘက်ကသယ်ယူပို့ဆောင်ရေးရဟတ်ယာဉ်တစ်စီးကိုပစ်ချနိုင်ခဲ့တယ်။၂၀၂၁နောက်ပိုင်းမှာPDFတွေဘက်ကပထမဆုံးပစ်ချနိုင်တဲ့ရဟတ်ယာဉ်ပဲ။ဘာလက်နက်နဲ့ပစ်ချခဲ့တယ်ဆိုတာကိုတော့ထုတ်မပြောသွားဘူး။ဒီတကြိမ်နဲ့ဆိုတော်လှန်ရေးကာလမှာစစ်တပ်ဘက်ကရဟတ်ယာဉ်တွေကိုဖျက်စီးနိုင်တာသုံးစီးရှိသွားပြီ။၂၀၂၁မှာပဲကချင်ပြည်နယ်မှာKIAကတစ်စီးပစ်ချခဲ့တယ်။၂၀၂၂မှာတော့ချင်းပြည်နယ်ဖက်မှာတစ်စီးပျက်ကျခဲ့တယ်။အခု၂၀၂၃နှစ်ဦးပိုင်းမှာပဲနောက်ထပ်တစ်စီးကိုပစ်ချနိုင်ခဲ့ပြီလေ။

မနေ့ကဒေသတချို့ကိုမာရှယ်လောထုတ်ပြန်လိုက်တဲ့အပေါ်တချို့ကစိုးရိမ်မှုတချို့ရှိကြတယ်။ထိုဒေသတွေအပေါ်မှာစစ်ကောင်စီကပိုမိုကြမ်းရမ်းလာမလားပေါ့။မြေပြင်အခြေအနေအရပြောရရင်အခုလဲတနိုင်ငံလုံးလိုလိုမှာကြမ်းရမ်းနေတာပဲလေ။မီးကုန်ယမ်းကုန်သတ်မယ် ဖြတ်မယ်။ သူတို့မရရအောင် အုပ်ချုပ်မယ်။ တကယ်တော့ သူတို့က ဒူးထောက်ပြီး မကြာခင် အညံ့ခံရမှာဖြစ်တဲ့အတွက် သူ့အနေနဲ့ မထူးဇာတ်ခင်းတာပဲ။ တိုင်းပြည်ကို သွေးချောင်းစီးအောင်လုပ်တာ၊ မီးဟုန်းဟုန်း တောက်အောင် ထပ်လုပ်တာပဲ။ ပြည်သူလူထုအနေနဲ့ကတော့ သူတို့စစ်အုပ်ချုပ်ရေးပဲပြောပြော ဘယ်လိုနည်းနဲ့ပဲ အုပ်ချုပ်...